Weergaloos

Wanneer kan mens vir ’n resensie kwaad word? Crito is ’n geduldige leser, maar afgelope Sondag het Herman Jansen dit wel deeglik reggekry om ’n verdomp of twee by die Crito-smoel te laat uitglip.

Jansen skryf oor Erns Grundling se Elders: My 1025 km te voet langs die Camino,  en Pienkes du Plessis se Ons Camino: ’n Spaanse avontuur.

Jansen se wegspringplek is die “gefladder” wat volgens hom in die Afrikaanse uitgewerswêreld veroorsaak is nadat twee skrywers boeke geskryf het en een ’n blog oor hul ervaring van die stap van die Camino. Grundling en Du Plessis het die boeke gepubliseer, dit stel hy as ’n feit, maar dui nie aan of Jeanne Els die skrywer van die blog is nie. Ons hoor net by Jansen dat ’n uitgewer dit nie wou publiseer nie.

Jansen is mal oor die metafoor van boksers in ’n bokskryt met NB-Utgewers as die een skeidsregter. Crito is nie deur Jansen ingelig wie die ander is nie. Boonop beweer Jansen dat NB-Uitgewers in “party kringe daarvan beskuldig word dat daar vooraf besluit is wie die wenner sou wees.”  (Verdomp, ja. “party kringe”. Seker maar Jansen se eie skepping. Hier het ons nou wragtag ’n resensie wat geskryf is asof dit gaan oor die grootte van die eiers wat daardie Van Joorsveld-kind van die Vrystaatse vlaktes kook in die plek waar die son nooit skyn nie.)

Maar lees mens verder, sien jy dat die boksers nie gelyktydig in die kryt was nie, en dat die metafoor weinig meer as ’n selfbevredigende vingeroefening is van die resensent.

Jansen vergelyk Grundling en Du Plessis se boek op ’n verbysterende manier. Crito is diep dankbaar om by Rapport te verneem dat Jansen self 330 kilometer van die Camino gestap het, maar dit is duidelik dat Jansen nie aan filosofiese diepgang gewen het tydens die tog nie. Du Plessis (volgens Jansen ’n “vrolike huppelkind”) se boek het kleurfoto’s en talle diep, ontroerende oomblikke, en Grundling het net swart-wit foto’s en “dink-wroeg-ontleed-verwerk-gestoei”. Jansen is só gefokus daarop om sy boks-beeld af te rond dat hy nie vir ons vertel van Du Plessis se diep oomblikke nie, of verder vertel van Grundling se “dink-wroeg-ontleed-verwerk-gestoei” as die ietwat negatiewe verwysings wat hy reeds gegee het nie.

Dis duidelik watter boek Jansen die maklikste gelees het. En dan skud hy die juk van sy boks-beeld af met die oppervlakkige opmerking dat “boekverkope [sal] sekerlik die ‘wenner’ bepaal”.

Laat Crito nou maar reguit wees: Dit is ’n vrot resensie. Sowel Du Plessis as Grundling kan voel hul boeke is misbruik sodat die resensent kan baljaar met die idee van ’n klomp skryfboksers en ’n gemene skeidsregter.

Ek gaan my daarvan weerhou om snedig te wees om Jansen se gesukkel om die resensie af te sluit. Dit lyk op die webblad asof hy ’n woorde-teiken had, en toe bygelas het om die resensie langer te maak. Die feit dat hy sy boksbetoog afsluit met “gee daai man ’n Bells” en ’n Johnny Walker-addendum, bevestig vir Crito dat hierdie resensie weergaloos is in sy oppervlakkigheid.