.png)
Die Turkse uitgewer, Ragip Zarakolu, het die 2008 IPA Freedom to Publish Prize gewen. Hy het die prys Donderdagaand in ontvangs geneem tydens die opening van ’n internasionale seminaar oor neo-sensuur.
Verlede jaar het hierdie prys aan Trevor Ncube gegaan. Ncube besit die Mail & Guardian, asook ’n hele aantal publikasies in Zimbabwe.
Suid-Afrika het dus skynbaar 'n rede om trots te wees dat ons ons kan skaar by lande wat publikasieregte waarborg, maar dis juis nie so eenvoudig nie. Dié prys word júís toegeken aan mense wat aanhou om die stelsel uit te daag.
Ncube het weliswaar die prys gewen deels omdat hy aangehou het om stem dik te maak in Zimbabwe, maar niemand kon die groot werk ontken wat die Mail & Guardian in Suid-Afrika doen nie.
Om Ncube se bydrae tot Suid-Afrika te ontken, is dus vals, al is hy ’n Zim-burger.
En, kort voor hierdie skrywe, het die regses in die ANC uiteindelik hulle ware kleure gewys. Mbeki is in die pad gesteek.
Onder ’n reaksionêre, populistiese Zuma, sal álle publikasies onder druk kom.
Wat meer is, álle publikasies en alle uitgewers sal baie diep moet dink of hulle die paar liberale vryhede wat ons gesmaak het ná die Natte, nou weer op die regse politieke altaar gaan plaas.
Blogs is ’n wonderlike medium om Zumania aan te spreek, soos Veelskrywer, of te wel Gerrit Brand, wys op sy uitstekende blog.
Om dus terug te keer na Ragip Zarakolu: Dié sestigjarige uitgewer en sy vrou is al verskeie kere in die tronk gestop omdat hulle weier om die knie te buig voor die Turkse sensuur. Hulle uitgewery, Belge, is ook finansieel in die moeilikheid.
Tog het Zarakolu nie opgehou om te glo in wat hy doen nie.
LitNet en LitNet se blogs is in goeie hande.
Etienne van Heerden was in die donker jare van Botha en Vorster betrokke by die “little magazines” – klein tydskriffies wat die status quo uitgedaag het. LitNet het nog al die jare ’n vrye gees gehad.
Maar uiteindelik is dit elkeen van ons wat hierdie vryhede wat ons tans geniet, versigtig sal moet koester.
Comments