Vertalings

In ’n skraal week vir die lesers van Afrikaanse resensies, is dit miskien die moeite werd om ’n slag oor iets te skryf wat ek gewoonlik vermy: Afrikaanse vertalings van Engelse boeke. Nie omdat ek regtig wil nie, maar omdat dit soms gebeur dat ’n mens ’n rooi pen wil neem en begin korrigeer.

Vandeesweek plaas Boeke24 ’n resensie deur Francois Bekker van Maya Fowler se Patagonië. Op Netwerk24 se webwerf is daar ’n mooi foto van die omslag, met ’n wysheid deur Marita van der Vyver om die boek se ontvangs by die leespubliek te help vergemaklik: “’n Nuwe Afrikaanse stem, oorspronklik en selfversekerd, iets om oor opgewonde te word.”

Maya Fowler is ’n Engelse skrywer wat in 2009 met The Elephant in the Room gedebuteer het. Haar roman Detour is in Afrikaans vertaal en as As jy ’n ster sien verskiet gepubliseer. Jammer, me. Van der Vyver. Maya Fowler is nie ’n nuwe Afrikaanse stem nie.

Francois Bekker se resensie van Patagonië kom en gaan sonder dat hy dit vermeld dat die roman ’n Afrikaanse vertaling is van Fowler se roman Patagonia.

Dit is ’n baie neutraal-geskrewe resensie. Bekker dui aan waaroor dit handel, en besluit uiteindelik dat dit ’n ambisieuse roman van epiese omvang is. Hy weerhou hom daarvan om te sê of die ambisies verwesenlik is of nie.

Hy vind sekere van die karakters se gewaarwordinge ontroerend, maar sê nie of die verhaal self hom ontroer het nie. Hy reageer op die tematiek, en trek die lyne deur na die self. Mens weet nie of die karakters se handel en wandel hom verby verveling (“’n mens voel soms vasgevang in die sleur van die karakters se omswerwinge”) laat beweeg het nie.

Sulke soort resensies laat my uiters ongemaklik voel. Die resensent deins weg van die toeswaai van lof en dwing sy leser om tussen die lyne te moet lees. Jy soek na aanduidings van leesbevrediging en vind dit nie. Maar hy verdoem nie die roman nie – ’n goeie teken, sekerlik, maar hoe moet die arme skrywer nie voel nie? Louwarm is nie lekker nie.

Die resensie laat my terugdink aan opmerkings wat Crito in die begindae van hierdie rubriek gemaak het oor resensies en die noodsaak van Afrikaanse koerante en tydskrifte om oorspronklike Afrikaanse werke te resenseer. Sekerlik sal die redakteur van Boeke24 redes kan aanvoer vir die publikasie van resensies van vertaalde boeke, maar wat my betref is daar net een wat sal oortuig, en dit is in gevalle waar die vertaling briljant is.

Nou, Francois Bekker noem nie eens dat Patagonië ’n vertaling is nie, laat staan nog hom uitlaat oor die gehalte daarvan.

En wat van Engelse vertalings van Afrikaanse werke? Hoekom nie die Engelse vertalings van Karin Brynard, Deon Meyer, Marita van der Vyver en so meer se Afrikaanse boeke resenseer nie? Die uitgewers sal baie bly wees daaroor, maar tot dusver het die redakteurs van Afrikaanse boekeblaaie (dié wat nog bestaan!) hulle daarvan weerhou.