Skerpste

Annelise Erasmus is die mees gewikste resensent wat in die afgelope jaar oor nuwe Afrikaanse boeke geskryf het. Sy het die beste oog in die bisley van die resepsiologie. Haar resensies is ’n skouspel van gesonde verstand en filosofiese intuïsie.

Wanneer sy die karwats inlê, sien ’n mens dat sy ook besonder goeie maniere het.

Op die blaaie van Rapport Boeke het sy afgelope Sondag geskryf oor William Lottering se Emigrant immigrant. Ek het nog nooit van dié skrywer gehoor nie, maar dit is duidelik dat Afrikaans vir hom nog dié taal is ná jare in koue Kanada, en dít maak dat mens so half die gevoel kry van kom-terug-my-seun.

Annelise Erasmus swig nie vir daardie soort gevoelens nie. Sy sê eerder Lottering moet uithaal en wys, soos behoorlike resensente moet doen, en dan lag sy nie wanneer sy sien wat sy sien nie.

Waar mindere mense soos ek Emigrant immigrant halfpad deur sou neersmyt, het sy dwarsdeur gelees. Sy het Lottering soveel binnevet van die boud gegee dat sy ná die leesproses sekerlik gewig verloor het.

Ek kan nie onthou wanneer laas ek ’n resensent so hard sien soek het na iets positiefs om te sê, net om telkens voor die ongemaklike feit te stuit dat sy ’n prul voor haar het nie.

Onder normale omstandighede (ja wel, hoe normaal kan dinge ooit in Covid-tyd wees?) sou ’n resensent die boek aan die boekeredakteur teruggestuur het met ’n nota waarin kragtaal geen verrassing sou wees nie. Annelise Erasmus respekteer die integriteit van die skrywer en die wysheid van die uitgewer. Sy meet die roman aan ’n wye verskeidenheid maatstawwe. Soms, wanneer dinge werklik nie sin maak nie, probeer sy die materiaal uit ’n ander hoek beskou, maar selfs dan geluk het niet.

Uiteindelik is haar slotoordeel vernietigend: Lottering het die onderwerp van emigrasie nie met genoeg eerlikheid benader nie. Sien wat ek bedoel met goeie maniere?

Ander resensente sou gepraat het van quatsch, van strokiesprent-karakters, van benepe visie, van ’n skrywer wat geen redaksionele leiding ontvang het nie.

Erasmus analiseer deurtastend en verduidelik geduldig, staan die soort ruimte af aan Emigrant immigrant wat meestal ggereserveer word vir loftuitings oor boeke aan die ander kant van die geloofwaardigheidspektrum.

As kykNet se prys vir beste resensies die Covid-tyd oorleef, benoem ek solank hierdie resensie.