.png)
Susters berig oor Die Volksblad se scoop.
Niks is lekkerder vir ‘n koerant as ‘n ordentlike scoop nie. Ai, die louter genot om mededingers met ‘n groot storie die loef af te steek dat hulle hik! Een van die groot scoops van my loopbaan was op 15 Februarie 1990 – onder die opskrif: “Foto’s waarvan wêreld nie geweet het nie”.
Die Volksblad was daardie dag die eerste en enigste ter wêreld (werklik) met ‘n foto van Nelson Mandela en PW Botha se historiese eerste ontmoeting in Tuynhuys op 5 Julie 1989 – die eerste fomele stap in die ontspanningspolitiek wat later tot FW de Klerk se dramatiese besluit sou lei om Mandela vry uit die tronk te laat stap.
Mnr. Mandela is die aand van 5 Julie 1989 in groot geheimhouding na die kantoor gebring waar hy, ironies, later agter die lessenaar sou sit. Die foto’s is op die ingewing van die oomblik met die instemming van albei diehooffigure deur kapt. Ters Ehlers, private sekretaris van die staatspresident, met ‘n gewone mik-en-drukkie geneem.
Die geheimpie dat sulke wêreldskuddende foto’s bestaan, is deur Niel Barnard, nasionale intelligensiehoof, in my oor gefluister. Die nuusman was dadelik op sy tone. Pres. Botha is gepols maar het gehuiwer. Mandela se toestemming sou volgens hom ook nodig wees. Daaroor gaan ek toe by Kobie Coetsee, minister van justisie – een van die ander teenwoordiges – mooipraat. Tot sy ewige krediet willig die Vrystater in om bemiddelaar te speel.
Ek wag in Bloemfontein op hete kole, maar dit duur maande voordat die groen lig uit Tuynhuys en die Victor Verster-gevangenis kom. Ek kon nie vinnig genoeg ‘n verslaggewer in die pad kry Pretoria toe nie om die waardevolle pakkie te gaan haal.
‘n Foto van my met daardie spesiale koerant in my hande sou sou ‘n gesogte besitting wees. Maar het ons foto’s geneem toe die koerant vuurwarm van die pers kom? Kan dit kwalik glo, maar die antwoord is nee. Helaas. Die vloot-offisier Ters Ehlers het die aand in Tuynhuys groter nuus-instink geopenbaar as die uwe en sy redaksiespan op 15 Februarie 1990.
Die waardevolle uitgawe is natuurlik darem nie verlore nie. Dit is in argiewe en by Ineg in Bloemfontein beskikbaar – ook in my eie dokumenteversameling daar. Terwyl ek foto’s uit 1990 uit my albums haal vir die Facebookblad “Volksbladfoto’s” ontdek ek egter al wat ek in my eie albums van daardie heuglike dag het, is knipsels uit ons susterskoerante, Beeld en Die Burger, die volgende dag oor ons scoops der scoops van daardie jaar.
Skande, Piketberg!
Van ‘n ander “wêreldscoop” het ek wel ‘n foto. Dit was oor Zola Budd daardie skraal, stil, kaalvoet-Vrystatertjie, wat van haar skoolmeisiedae kon hôl soos g’n ander nie. Ek en Naas du Preez (nuusredakteur) is tot barstens toe trots by die rolpers afgeneem met ons “eksklusiewe” Zola-koerant. Opskrif: “Ek bly, sê Zola.”
Die “scoop” wat nie ‘n scoop was nie.
Die “scoop” het sy oorsprong by ‘n Britse konneksie weens haar oupa aan vaderskant. Dit het haar ‘n kandidaat vir Britse burgerskap gemaak. In ‘n stadium is sy toe ook vort Engeland toe waar sy internasionaal kon meeding terwyl Suid-Afrika hom in die woestyn van politieke isolasie bevind. Sy sou selfs onder ‘n nuwe vlag aan die Olimpiade kon deelneem. “God save the queen” en so aan.
Terwyl almal bespiegel oor die vraag: bly sy of gly sy (dalk permanent), het Zol in haar eie handskrif Die Volksblad meegedeel dat sy Suid-Afrika kies. Groot nuus! Nie lank na ons “scoop” nie (let op die aanhalingstekens deurgaans in hierdie geval), gly Zola egter. Voordat jy kon sê mes was sy weer as aangenome Brit in Brittanje op die baan.
Dit was maar ‘n bitter pil. Suiker was daar darem soos dat Die Volksblad die dag ná haar oorhaastige aankondiging in The Citizen se hoofberig iets soos tien keer genoem is — ‘n joernalistieke rariteit. ‘n Ware scoopmasjien was die kranige politieke beriggewer Alf Ries. Vir Die Volksblad – waar sy loopbaan in 1953 begin het – het hy in my redakteurstyd veral vir een gedenkwaardige scoop gesorg. Die koerant (wat toe nog ‘n middagkoerant was) het selde beter reg laat geskied aan die motto “vandag se nuus vandag” as met die verkiesing van FW de Klerk as nuwe hoofleier van die NP in die plek van PW Botha daardie oggend – alles danksy Ries se “politieke neus”.
Die onverwagte verkiesing het in groot geheimhouding plaasgevind. Ries het snuf in die neus gekry dat iets betekenisvols aan die gang is. Hy het die berig losgewikkel en daardie middag was dit ons voorblad vol. Toe die Vrystaatse LV Piet Steyn ‘n Bloemfonteinse vriend, prof. Kallie Strydom, bel om hom “vertroulik” in te lig, kon hy op sy rug val toe hy hoor: “Hier staan dit alles in Die Volksblad!”
Met die vliegongeluk van Samora Machel was dit weer die nimlike Ries wat sy mededingers getroef het; weer was Die Volksblad dieselfde dag losvoor met ‘n scoop. Alf en Pik Botha was maats wat saam in ‘n tent was op hul militêre diens. Sulke kontakte help nogal!
Comments