Oupa Nkosi en die vrye media

Suid-Afrika was nog nooit ’n land wat gehou het van ’n vrye media nie. PW en sy voorgangers het lustig die media onderdruk. En die ANC is nie baie lus om anders as PW te wees nie.

Hierdie storie van Oupa Nkosi (kliek hier) is egter kommerwekkend.

Kyk gerus sy foto’s (hy is een van ons puik persfotograwe), maar luister veral na sy vertelling terwyl julle na die foto’s kyk. Dit het hom ure geneem om toegelaat te word om sy foto’s te neem.

Hoekom pla dit my? Die rede is eenvoudig: In die dae toe ek nog so nou en dan ’n kamera in die townships rondgeswaai het tydens die noodtoestande, was dit gewoonlik die staat wat nie gehou het van ons teenwoordigheid nie. Die skares was bankvas agter ons. Die skares, die mense dus, het geweet die polisie het opdrag om nie sleg te lyk op kamera nie.

Tydens die studentebetogings in Venda het ek soms opsetlik in daardie niemandsland tussen die betogers en die polisie gaan staan. Niemand het mooi geweet wat om te doen as ek daar was nie, en die polisie het dan dikwels teruggeval.

Nou is dit egter die skares, die betogers self, wat die media begin intimideer. En hoekom? Want húlle magsbasis het die nuwe meesternarratief geword in ’n samelewing waar individuele regte nie meer beskerm word nie. En dis hartseer. Vandag gaan fotograwe veiliger wees tussen die polisie as tussen die betogers.

Daar was in die ou dae ook gevalle waar betogers nie die pers geduld het nie – veral Inkatha se impi’s was by tye baie negatief oor die pers, maar ek vrees hulle was so na aan die regering, dat min persmense hulle as neutraal beskou het. Inkatha was gewoon deel van die staat se masjinerie.

Nou, met ’n liberale grondwet en ’n gepeupel – en ’n staat – wat huiwer om die grondwet kans te gee, kan ons moeilikheid kry.

Daar is ’n rede waarom die betogers, wat Oupa Nkosi afgeneem het, vir Nkosi en sy kollegas met die dood gedreig het – hulle was besig om ander se grondwetlike regte aan te tas.

My saluut, dus, vanoggend aan Oupa Nkosi. Nie net vir sy puik foto’s nie, maar ook vir die storie agter die foto’s.

Bayete, Oupa Nkosi!