Ontroering

Elmari Rautenbach, wat aanstaande jaar ’n sentrale rol gaan speel met die Woordfees hier op my dorp, was op haar dag redakteur van Boeke24, en het as redakteur van Insig ook ’n sterk invloed gehad op daardie publikasie se hantering van boeke. In die meer onlangse verlede het sy dikwels onderhoude met skrywers bygedra tot boekeblaaie. Sy resenseer soms boeke, maar boekresensies is nie haar hoof-aktiwiteit nie.

Hopelik gaan dit verander. Die resensie wat sy vandeesweek in Boeke24 had oor Valda Jansen se Hy kom met die skoenlappers is van só ’n aard dat mens hoop haar bydraes neem net toe: Uitstekend uiteengesit, ’n vloeiende betoog, ’n verkenning van die materiaal sonder om al die “skatte” in Jansen se werk bloot te lê.

Sy deins weg van die verhaal verklap deur net die raamwerk te skets. Dit gaan oor ’n vrou wat haar geliefde in Oos-Duitsland agterlaat, en jare later verneem hy is oorlede. Haar destydse verlating was gehul in troebelheid, en daarom het ek van “skatte” hierbo gepraat. Dit gaan nie hier om skatte nie, maar om die kwellings van die gees, die manier waarop tussen hede en verlede balans gevind word in ’n omstandigheid waarin skuldgevoelens vernietigende houe slaan en die siel verder gekneus word.

Rautenbach, as leser, is diep ontroer, kom mens agter. Jansen verweef sosiale kommentaar met haar vertelling, en die manier waarop Rautenbach die inleidende paragrawe skakel met die laaste paragrawe gee ’n duidelike boodskap: Niemand gaan hierdie boek lees sonder om ’n ander mens anderkant uit te kom nie. Veral nie diegene wat onbewus was van die uitwerking van die sewentigs en tagtigs se stres op militêre families nie.

Op dieselfde blad bespreek Elsabé Brits Mishandel, misbruik, misken deur Carla van der Spuy en Amor van der Westhuizen (Boeke24). Van der Westhuizen is een van Joey Haarhoff se kinders – en dus een van die mense wat ten slegste geraak is deur Gert van Rooyen en Haarhoff se dade.

Brits het ’n nugtere aanpak en raak nie maklik op ’n dwaalspoor gelei nie. Wat ek die meeste van die resensie waardeer, is hoe sy, nes Rautenbach in haar resensie, aandui dat die menslike drama die sterkste tot mens spraak; sy moet, anders as Rautenbach, sorg dat haar lesers bewus is van dubieuse dinge rondom die relaas. En dit doen sy baie deeglik.

Amanda Botha se resensie van Die Groot Drie: ’n Eeu van spotprente in Die Burger 1915-2015 , saamgestel deur Francois Verster (Rapport Boeke), is informatief genoeg om die aandag te hou van diegene wat hulle nog bemoei met die geskiedenis van die kwynende Afrikaanse Pers.

Dit sê heelwat dat Botha vir D.C. Boonzaier, T.O. Honiball en Fred Mouton hoog genoeg ag om hulle internasionale aansien te gee.

Ek sou graag die boek byderhand wou gehad het om te sien hóé stewig die voete van dié taksering is – maar dit is sekerlik die punt. Die paar afbeeldings by die webwerf gee net daardie ekstra dryfkrag aan mens se groeiende nuuskierigheid.

Uiteindelik, ’n paar dae later en boek in die hand, weet jy sy het reg.

My stuiwer: Wat gaan van die Afrikaner word wanneer Fred Mouton sy penne wegpak?