Onderweg

In die week waarin president Zuma aangesê is om die speelveld te verlaat, seur dit in die Afrikaanse boekeblaaie steeds oor die kerk, geloof en seksuele oriëntasie. Jij in jouw klein hoekie, en ik in mijn.

Drie resensies neem deel aan hierdie “gesprek”. In Rapport skryf Jean Oosthuizen oor André Bartlett se Weerlose weerstand: Die gaydebat in die NG Kerk. Die symste André Bartlett resenseer in Boeke24 André Pretorius se Geloof alleen, ’n boek waarin ’n reis die aanknopingspunt word vir ’n besinning oor die Hervorming. En ten derde skryf Riette Rust oor Rian van Heerden se 16 Dinge wat ek nié moes sê nie.

Godsdiens is ’n onderwerp waaroor mense versigtig skryf. Tussen die fundamentalistiese trolle en die bliksemstrale moet mens fyn voetwerk doen.

Weerlose weerstand tree die NG Kerk aan vir hul kleinsiellige verwerping van gays. Dit beskryf vroomheid en verraad, met die hoogste gestoeltes van die moderamen as vertrekpunt.

Oosthuizen se beskrywing en taksering van die inhoud laat my vermoed dat baie Gatjieponners ná die lees van die boek nooit weer lawement nodig sal hê nie. Soos die mense op Facebook sê, Bartlett names and shames.

Oosthuizen is die boek goedgesind, as ek so ’n broederlike term mag gebruik. Hy neem die boek in fynste besonderhede onder die oog, en met die gesag van iemand wat self al ’n slag deur die kerk se mankolieke meul is. Sy simpatie en bewondering lê by André Bartlett, en die resensie is só aangebied dat ’n mens wonder of daar ooit ’n teenoorgestelde siening van die problematiek kan wees – en dan besef jy dat dit juis die huigelagtige ander siening is wat die moleste veroorsaak het.

Op sy beurt het Bartlett ’n makliker opdrag: André Pretorius se Geloof alleen het ’n baie diep indruk op hom gemaak, en Bartlett sonder dit om dié rede uit. In baie opsigte is dit ’n veilige resensie om te skryf. Die Hervorming is ’n gedane saak. Bartlett se enumerasie van die trefpunte in die boek is gemaklik en respekvol hanteer.

Nadat jy hierdie resensie gelees het, dwaal jou gedagtes terug na Jean Oosthuizen se resensie, en jy besef dat Bartlett se eie boek ook gaan oor kerklike dogmatiese hervorming, en hoe dit in die NG kerk se geval in die gay-opsig misluk het. Dit klink vir my dit sal nie ’n slegte idee wees om die twee boeke ná mekaar te lees nie.

Rian van Heerden is ’n “celebrity”. ’n Radio-omroeper wat dikwels op omstrede manier in die openbare oog was. Deel  van sy lewensbeskoulike probleme het gewentel om sy gay-wees. Dit het ons verlede week al geleer toe ’n uittreksel uit 16 Dinge in die koerant verskyn het.

Die rede hoekom hierdie resensie (bondig en direk aangebied deur Riette Rust) my aandag getrek het, is omdat Van Heerden iemand is wat bloot deur uit die kas te kom ’n hervorming beleef het wat vir die NG-moderator wars is. Rust sê tereg dat mens òf ’n bewonderaar is van Van Heerden, òf nie. Ek is nogal – hy herinner my baie aan Deon Maas, wat ook nie huiwer om sy opinie te lug nie.

Wat is die plek van drie sulke boeke in die groter Suid-Afrikaanse opset? Ek lees in die naweek ’n stukkie statistiek raak: Daar is tans in SA meer swart landsburgers onder die ouderdom van vyf as wat daar wittes van alle ouderdomme saam is. Besluite wat vandag deur instansies soos die NG Kerk oor gays geneem word, gaan binne tien jaar irrelevant wees.

Maar boeke soos hierdie markeer die tydsgewrig. Sodat ons nie kan vergeet nie.