.png)
Vir Charles Fryer, uitgewer, digter, skrywer en in die algemeen ‘n diep seun met ‘n groot gees, het ons vanoggend in die NG kerk Panorama gegroet. Hy is op 68 oorlede nadat hy reeds 12 jaar gelede deur ‘n massiewe beroerte neergevel is en daarna ‘n dapper stryd gestry het.
Charles Fryer het in sy loopbaan die absolute vertroue van voorste Afrikaanse skrywers soos Elsa Joubert, F.A. Venter en Dalene Matthee geniet. Hierdie veel mindere lig bak graag in die son van die feit dat hy ook my eerste boekie, Scoops en Skandes, in 1993 uitgegee het. Later het hy die titel van die tweede, Flaters en Kraters, uitgedink voordat een word nog op papier was.
Ek moes maar skryf om Charles se oulike titel nie te laat verlore gaan nie. Flaters en Kraters het in 1996 verskyn en is die enigste titel uit my pen wat drie drukke beleef het.
Op die roerende begrafnis, bygewoon deur sovele voorste Afrikaanse skrywers en geesgenote, was ‘n amper tasbare Charles Fryer-teenwoordigheid. Daartoe het die simboliek van ‘n eie vers van die gedugte Calvinianer deeglik bygedra. Die treffende vers se naam is Rooiwielwa.
Dit is in die eerste Fryerbundel in 1978, ook met die titel Rooiwielwa, opgeneem. Die subtitel is ” ‘n Liedjie op pad Hantam toe”:
Ek gaan saam met die rooiwielwa
wat my terug na my hartland dra;
deur die nag vol maan alleen,
oor die swartbosvlakte heen.
Ek sal terug met die grootpad gaan,
óór die berg wat donker staan;
van julle sal ek niks meer vra,
ek gaan saam met die rooiwielwa.
Min mense was by die afskeid onaangeraak toe die sterk simboliek van die vers by hulle insink.
In ‘n ander Charles Fryervers wat ook by die roudiens gefigureer het, is dit veral die skrynende slot wat deur sy dood nuwe impak gegee is. Die titel is “Oulaas”. Dit handel oor die dood van sy vader in 1970:
Dis oulaas stap, Pa:
jy in die middel en ons,
stram in kispakke,
maar regop, jóú seuns,
elk aan ’n handvatsel.
Dis half swaar, Pa.
Ons is gewoond saamstap
en die suidewind
is bitterbos en reën.
Voor die kampie op die bult
wag die volk
om vir Pa te sing,
hul gesigte dobberend in die middagson.
Pa het dié tyd
altyd
’n bietjie gaan skuinslê.
Ek het Charles sedert ons Naspersdae saam nie weer gesien nie, maar ons saamwerk aan Scoops en Skandes en die genot wat die boekie my gegee het, het onuitwisbare herinneringe aan die talentvolle boekekollega by my ingeprent. Met daardie boekie het hy my boonop die eer aangedoen om oor die koeranthumor daarin ‘n Saterdaghoofartikel vir Die Burger te skryf. Die hoofartikel hang geraam in my woonkamer.
“Scoops” is nie al onuitwisbare herinnering aan Charles Fryer nie. ‘n Tweede is ‘n pragtige stuk in ‘n Kerkbode wat ons ‘n Sondag in 2001 by ‘n erediens in die Skukuzagemeente in die Wildtuin gekry het te midde van ‘n vloedgolf slegte nuus in die koerante van daardie tyd. Fryer kom tot die gevolgtrekking: “Die goue gloed van hoop glim tog deur die donker op donker van koerantnuus.”
Hy haal ook die bejaarde skilder Robert Hodgins aan: “Dit is wonderlik om te lewe. Die bome gaan bot, al is ons omring deur rampe.”
Die bome gaan weer bot, al is ons omring deur rampe. Wonder of hy in die 12 donker jare ná sy beroerte self ook aan daardie boodskap van hoop bly vashou het …
Comments