Lank en lekker, kort en kragteloos

”N Goeie titel kan ‘n resensent lelik pooitjie. Dink maar wat iets soos watse vrees Unbearable Lightness of Being in sy resensente ingejaag het. Maar toe lees hulle die boek, en dis skielik makliker.

Ek glo nie Sophia Kapp se Oorlewingsgids vir ‘n bedonnerde diva het vrees ingeboesem nie; ek sal wel verbaas wees as Elmari Rautenbach nie ‘n effense krieweling gevoel het wat haar dadelik op haar pasoppens geplaas het nie.  Die boek se titel resoneer lekker met dié van ‘n huidige blitsverkoper in die VSA – Luc ia Berger se A Manual for Cleaning Women. Die vrou in die fokus is miskien net ‘n groter helleveeg as daardie kortverhale s’n.

Aanvanklik reageer Rautenbach op die vonk wat die titel verskaf. Sy voer dit verder en draai dan flink weg uit die resensiepatroon: “Kapp se Oorlewingsgids vir ’n bedonnerde diva is onverdunde plesier. Dit het my laat terugverlang na Desembervakansies op hoër­skool, toe ek smiddae in die koel stilte van Hermanus se biblioteek stapels liefdesverhale kon uitneem om dit dan in ons agterkamer te lê en verslind.”

Die bespreking wat dan volg is ‘n opgaaf van hoe lekkerlees-romans deur die jare verander het, en hoe dit die nuwe era eerliker weerspieël. Belangriker nog: Dit spruit uit ervaring, nie verbeeldingsvlugte nie. Ons is dus weg van ontsnapping en deurgedruk tot by aanvaarding van die moderne lewensdilemma as medium vir die verkneukeling.

Ek glo nie Kapp kan kla oor die kaliber resensent wat sy hier gekry het nie. ‘n Resensent wat substansieel ‘n bydrae maak, en sowel boek as skrywer respekteer.

Karla Janse van Rensburg se bespreking van Vir ewig en altyd saam deur Danny Fourie (Boeke24) is duidelik in die beste gees geskryf, met meegevoel vir ‘n outeur wat ‘n moeilike afsterwe van ‘n geliefde weens kanker moes verwerk.

Janse van Rensburg doen niks verkeerd nie – maar aaklig soos dit ook mag klink, doen sy weinig reg. Haar resensie is eintlik ‘n onkritiese inligtingstuk, met die laaste drie paragrawe variasies op ou gemeenplasighede:

“Dit is hartseer dat sy op 49 moes sterf, maar deur die boek is dit duidelik dat haar dood, net soos haar lewe, nog baie mense se lewe gaan aanraak.

“Die laaste drie hoofstukke van die boek is veral vol wyshede oor die rouproses en hoe om die dood van ’n geliefde te hanteer deur op God staat te maak.

“Mense wat ’n geliefde verloor het, sal baie vertroosting uit dié boek kan put.”

Is dit nodig om publikasies soos Vir ewig en altyd saam te resenseer as dit op hierdie manier gedoen word? Ek glo nie. As die resensent wel ‘n kans en ruimte kry om dieper in te dring in die boek, en vir ons te vertel hoekom hierdie boek anders as die derduisende soortgelyke boeke wat deur die jare gepubliseer is, nou ja, dan is dit ‘n proposisie. Wie is Danny Fourie en wat maak die dimensies van sy belewenis só wetenswaardig anders?

Helen Schöer het duidelik ook min ruimte gekry vir Marga en Henriëtte: In die skadu van skisofrenie, geskryf deur Marga van Rooy en Henriëtte Boot. Ook hier kan ‘n mens sê dat die bespreking wat Boeke24 geplaas het, niks verkeerds gedoen het nie – maar ek is wel vies dat Schöer nie die ruimte gegun is om meer te vertel van die boek nie.

Van Rooy se wedervaringe, asook die manier waarop haar dogter, ‘n skisofreen, sake gesien het, verdien vir die resensieleser meer toeligting. ‘n Mens kry op verskeie plekke die gevoel dat Schöer eintlik brand om meer inligting te gee, maar dan sou die resensie té lank wees. Ek wens hierdie resensie het meer ruimte gekry – trouens, ek kan nie begryp hoekom ‘n heruitgawe van ‘n geskiedkundige werk oor Slagtersnek wel heelwat meer ruimte gegun is nie. ‘n Heruitgawe! Vaderland …