.png)
My afskeidsgroet vanoggend in die gedenkuitgawe van Volksblad:
Die ou Pers-leuse van “Het daghet overal” (die dag breek) sal moet verander tot “Digitaal is overal”. Só is onder ons ouer garde in die “Pers” geskerts toe die nuwe gonswoord “digitaal” so drie dekades gelede die joernalistieke jargon binnedring.
Skeptisisme kan ons vergewe word. Ons koerante was op die kruin van die golf: uitskieters met rekordsirkulasies, rekordwinste, ‘n miljoen lesers en ‘n beker in die kas vir die beste prestasie in die Nasionale Pers. Geen rede om bedreig te voel nie.
Ons het ons ietwat misgis. ‘n Era van innovasie was net anderkant die bult. ‘n Omvattender tegnologiese revolusie reeds op die horison. Vir ‘n nuwe geslag entrepreneurs was die tekens glashelder. Hulle het waagmoedig ingespring om nuwe velde te ontgin.
Verbruikerspatrone het begin verander. ‘n Digitale leefwyse het wortel geskiet. Politieke omwentelinge en ekonomiese insinkings het hul tol geëis. Strome tradisionele lesers het land-uit pad gevat.
“Ou media” het begin spartel. Die snoeiskêr is ingesteek; koste tot op die been gesny. Minder en jong junior mense moes die steeds swaarder vrag dra. Eksperimentele nuwe modelle is uitgedink en verfyn.
Toe, vroeg in 2020, verrys die verwoestende koronamonster met bose tentakels wat oral inwurm. ‘n Verdwaasde wêreld tas vervaard na reddingsboeie. Magtige damwalle kraak,
Gouer as verwag, beland Media24 saam met porture by ‘n kantelpunt. Swart Dinsdag – prof. Lizette Rabe van Stellenbosch se woordvonds – breek. aan. Die snoeiskêr word ‘n slagtersmes.
Ons eie geliefde koerant, die oudste in Afrikaans, wat so lank sy man in elke geselskap kon staan – nasionaal hoog geag onder vriend en vyand – word uit die hoofstroom verwyder. Hy skuif na ‘n digitale syspoor en staan voor ‘n vreemde, ongekarteerde ontdekkingstog.
Om ‘n afskeidswoord in die laaste papieruitgawe van hierdie ikoon te skryf, is uitdagend, Hoe word jy ‘n stem vir sovele duisende wat Volksblad as kleinood koester: toegewyde personeel wat steen vir steen help messel het om die bastion te bou, lojale adverteerders, ‘n verknogte leserskorps? Almal met verslaendheid, vrae en dalk verwyte in die hart.
Een opsie is bal die vuis en protesteer. Nee. So ‘n reaksie sou ontrou wees aan die koerant se karakter; ‘n miskenning van die staal wat hy al 11 dekades prysenswaardig demonstreer. Ook indruis teen die gees van sy lesers wat elke dag moet leer om die eise van ‘n al hoe taaier leefwệreld te trotseer.
Adam Small dig in sy vers “Die Here het gaskommel”:
“Die dice het vekeerd gaval vi’ ons
Daai’s ma al.”
Uiteindelik is die “val van die dobbelsteentjies” van ‘n rondomtalie-wệreld waarskynlik die juiste diagnose vir die huidige media-dilemma. Aanvaar jy die werklikheid, hou jy op om slim antwoorde op elke kwelvraag te soek. Jou hartseer is steeds intens. Maar die aanslag van jou groetwoord verander. Doelbewus skuif jou fokus na die positiewe sy.
Jy kyk terug met trots. Volksblad het niks om oor skaam of beskeie te voel nie oor sy sovele baanbreker-bakens sedert stigter Hendrik de Graaf met sy rolpers op ‘n ossewa uit Potchefstroom na Bloemfontein uitgewyk het. Tot die uitbou van Afrikaans, die Afrikaanse kultuur, die demokrasie, die politiek, die ekonomie, ‘n lewenskragtige gemeenskap, sport – deurgaans was sy bydrae uitnemend. Dikwels deurslaggewend.
Ons koerant is steeds invloedryk. Daarby is hy beginselvas, gesaghebbend, ewewigtig en geloofwaardig. Dienslewering weeg by hom swaar. Om ‘n ingeligte openbare mening.te skep, span hy hom elke dag in. Teen magsvergrype, uitbuiting en onreg is hy ‘n waaksame waghond.
Of enige ander dagblad bestaan met so ‘n hegte band met sy gemeenskap val te betwyfel. In sy eeufeesboek word hierdie verbintenis treffend verwoord: “ …. oor tien dekades (nou al oor elf) het Volksblad saam met sy lesers, vir sy lesers en namens sy lesers gejuig, gehuil, gelag, gestry, gekasty, gewonder, gebid, getwyfel, gefouteer, rigting, aangedui – geleef. En só het hy een van hulle geword en hulle deel van hom.”
As dié taksering deur twee onafhanklike geskiedskrywers die breë gemeenskapsgevoel weerspieel – en kyk maar na die solidariteit sedert Swart Dinsdag – wek dit by elkeen wat ‘n entjie met Volksblad kon saamloop, net dankbaarheid. Dit is ‘n voorreg om die eerbare verbintenis op jou CV te vermeld. Watter lewensverrykende ervaring was jou Volksblad-skof nie!
Van die handjievol pioniers gaan die oorgang uitsonderlike durf en daadkrag verg. Uitdagings wag soos aan vorige generasies onbekend was. Slegs een reuse-taak: om die koerant in getransformeerde gedaante steeds volledig in sy gemeenskap te laat funksioneer. Kreatiwiteit gaan vereis word om sy uitsonderlike binding met lesers – daardie trotse Volksblad-handelsmerk – lewendig te hou.
Aan die Gideonsbende se opgewassenheid twyfel ons nie. Die onbekende hoef nie aangepak te word met hoop wat op oppervlakkige optimisme of vae wensdenkery gegrond is nie. Dit staan op die soliede pilare van wat Volksblad nog altyd was, is en sal wees.
Laat Heer U seën steeds op hom daal.
Comments