Klitsgras en duwweltjies

Net twee resensies wat vandeesweek Crito se aandag getrek het. Joan Hambidge (oor Pieter Fourie se Knapsekêrels) en Jean Oosthuizen (oor twee boeke, God, gay, genade van Retha Benadé, en Reënboog-roulette van Sanet Viljoen), Hambidge in Boeke24 en Oosthuizen in Rapport Boeke.

Crito se een voorsaat was knorrig oor Hambidge se telegram-styl wanneer sy (soms) oor digbundels skryf. Ek raak nie heeltemal so morrend daaroor nie, want sy het verbeter. Net hier en daar klink dit asof sy los gedagtes opstapel: “Hy debuteer onverwags met ’n pragbundel, Knapsekêrels, met kontreiverse wat sterk herinner in stylaard aan N.P. van Wyk Louw se “Klipwerk”-reeks. Louise Viljoen se bekende artikel “Digterlike gesprekke met N.P. van Wyk Louw” op Versindaba wys op al die gesprekke met Van Wyk Louw. Ook hierdie digbundel is dan ’n belangrike ­wederwoord of voltooiing.”

Dit kon netjieser geformuleer gewees het.

Andersins lei die bundel haar. Haar geesdrif vir die verse is opmerklik; haar slotsom (drie paragrawe daarvan) is berekend en sekuur. Hambidge op volle toere. Gaan lees maar en snuffel die subtekste uit: http://www.netwerk24.com/Vermaak/Boeke/klokhelder-stilte-uit-n-bedrewe-hand-20170529

’n Resensie soos dié kan net een gevolg hê – Knapsekêrels is op pad na die Crito-boekrak.

Jean Oosthuizen se besluit om twee boeke onder een kombers te vertroetel was ’n slim een. Albei handel oor ’n onderwerp wat pertinent is: Die kerk se skandelike hantering van mense uit die LGBTI-gemeenskap.

Oosthuizen skryf met gemak oor ’n tema wat hom na aan die hart lê. Dit gaan nie vir hom die twee skrywers se vaardigheid nie, maar oor die tematiek; daaroor skryf hy met groot oortuigingskrag. Die resensie word sodoende deel van sy kritiese gesprek met die Afrikaanse kerke.

Viljoen kan miskien afgehaal voel. Oosthuizen sien die aktualiteit van haar roman in, maar hy lewer as kritikus weinig bydrae in die taksering daarvan. Hy beskryf die roman as “fiksieboek”, hy verwys na trae gang maar kan nie ’n vinger plaas op die redes daarvoor nie; eweneens praat hy oor geloofwaardigheid maar rugsteun nie sy opmerking met ’n uiteensetting nie.

En laat Crito reguit wees: Wanneer ’n resensent sê dat “party lesers” dalk probleme sal hê met sekere aspekte van die roman, flits die gevaarligte. Die resensent vermoed onraad, of dalk voel hy self só, maar het nie die moed van sy oortuiging om dit reguit te stel nie en gaan kruip dan weg agter die gesiglose “party lesers”.

As mens die moed het om vir die LGBTI-gemeenskap in die bresse te tree, kan jy sekerlik ook reguit sê dat sekere dele van die verhaal jou nie oortuig het nie. Jy keer immers nie daardeur jou rug op die LGBTI-belewenis nie. Jy sê net dat die skrywer die verhaal meer oortuigend kon gestruktureer het.