Klein jakkalse

Twee irritasies hierdie week. Kortliks daaroor.

Erika de Beer resenseer Dubbelspiraal van André Jansen vir Boeke 24. ’n Bedrewe joernalis, en ’n baie goeie resensie. Een dowwe kol. Sy aanvaar die uitgewer se versekering dat André Jansen die skuilnaam is van ’n “ervare, bedrewe spanningsverhaalskrywer”. ’n Klein bietjie speurwerk in die koerantargiewe sou haar materiaal verskaf het vir ’n baie meer substansiële resensie.

Sy slaan Dubbelspiraal baie hoog aan. Jansen se vorige boeke, Die Jerigo-krisis en Die Simson-opsie, was volgens die besprekings daarvan van veel ligter, verstrooiingsaard. Te oordeel aan De Beer se reaksie op Dubbelspiraal het die skrywer baie groot vordering as skrywer gemaak, en het hy iemand geword wat iets oor ons geskiedenis geskep het wat ’n groot leserspubliek verdien.

En dan Ihette Jacobs se bespreking van Waar rats die ribbok gaan, Briewe van Elsabe Steenberg.

Sy spring weg met verwysings na die onlangse publikasies van briewe deur en aan Elize Botha (sonder om haar naam te noem), André P. Brink en Ingrid Jonker. Daarna volg ’n opgawe van wie die ontvanger was van die briewe, en wat die agtergrond was waarteen die briewe geskryf is.

Alles goed en wel. Die resensie hanteer Steenberg met respek. In baie opsigte ’n nederige, opregte resensie oor ’n buitengewone mens. Wat hierdie leser geïrriteer het, is alles wat nié genoem is nie. Elsabe Steenberg was die suster van André P. Brink. Sy was getroud met D.H. Steenberg, ’n kollega van T.T. Cloete in die jare wat Cloete en Brink dikwels haaks was. Die briewe wat onder die loep kom, is uit die jare 1962 tot 1996. Ek kan kwalik glo dat Elsabe Steenberg haar nooit uitgelaat het nie oor haar broer se werk teenoor die ontvanger van die briewe, haar vriendin Elizabeth Venter. Of oor die moeilike posisie waarin sy en dr. Steenberg hulle daardeur bevind het nie.

En ewe belangrik: Wat was haar politieke oortuigings? Hoe het die Brink-gesin op die twee pole gereageer?

Natuurlik kan ’n mens nie agterna verwag dat korrespondensie tussen twee vriendinne  hierdie sake aan die groot klok sal hang nie. Jy kan wel weet dat ’n mens met ’n bietjie stiplees wel antwoorde sal vind, en dit is waar die rol van die resensent belangrik word.

En in hierdie geval is dit om aan studente van en belangstellendes in die Afrikaanse letterkunde (en natuurlik koerantlesers in die algemeen) te verduidelik hoe uiteenlopend die Brink-gesin was, en hoe mens die een party, die merkwaardige suster van die literêre reus, moet begryp en leer ken.

Om weg te spring met ’n verwysing na André P. Brink, en dan in gebreke te bly om te noem dat Elsabe Steenberg sy suster was, dít is onaanvaarbaar.