.png)
Voel jy sinies as jy die opskrif lees? Ek ook. Duidelikheidshalwe: die opskrif is nie ‘n belofte nie. Dis die naam van ‘n item by die Franschhoek Literêre Fees.
Die FLF is soos ‘n wyn van die streek – as daar inherente leemtes is, word dit alles verbloem deur die bedwelmende effek op die gemoed. In Franschhoek se strate loop bedelaars en white liberal-Engelssprekendes met die Sunday Times onder die arm, skouer aan skouer. Items met name soos die opskrif word aangebied en dan sit die grootste deel van die saal vol mense wat werklik dink hulle gaan net mooi dit bewerkstellig. Dis in elk geval die persepsie van die fees. Maar die berge wat die dorp raam is so wonderskoon, die herfsblare in die laning as jy dorp binnery intens geel en diepbruin en wynrooi. Mens vergewe die plek in vandag se sonskyn net mooi alles.
Kortliks – my kinders is met rede ongeduldig oor hul afwesige ma – oor die vier items wat ek bygewoon het:
Redigeerkursus
Ter voorloper van die fees is daar Donderdag ‘n redigeerkursus, waar ek aan die voete van Izak de Vries en Chanette Paul sit. By wyse van spreke. Letterlik sit ek voor ‘n snoesige kaggel van ‘n gastehuis en drink koffie. Terwyl ek weer eens onder die indruk raak van hoe intelligent ‘n suksesvolle skrywer kan wees wat bekend is vir chick-lit en populêre spanningsverhale. Jy moet jou genre ken, vertel sy. Die dialoog moet funksioneel wees. In my vorige blog oor pespos verwys ek ook na wat sy van dialoogskryf gesê het. Sy verwys na die hoofstukke in Die Afrikaanse Skryfgids waar sy uiteengesit het hoe om plot te beplan, wat intrige is. En Izak lig haar toe en bied dan self die praktiese aspekte van redigering aan. Wees streng met jouself. Lees jou storie asof iemand anders dit geskryf het.
Ek steel gou twee foto’s van Monique Bisschoff (met haar toestemming), wat die kursus self bygewoon het.
Boekbekendstelling: Nal’ibali storieboek deur Suid-Afrikaanse skrywers
Later die oggend is ek by ‘n teenoorgestelde omgewing. Dalubuhle Laerskool – in ‘n buurt van die dorp waar die skool verrys as triomfantelike baksteengebou tussen die sinkplaathuisies. Indrukke van die skool is dat daar net ‘n kaal sementvloer is waarop die kinders tjoepstil sit en luister. Die skoolgebou beïndruk my nie juis nie. Dis skoon, maar dis kaal. Die politikus wat gesels se toespraak klink bietjie retories. Maar die laerskoolkinders se luistervermoë is verstommend. Twee stories word vertel. Die kinders leef hul in. Ek ry terug na die teerpad tussen die brandsiek honde en werklose mans in die stofstrate deur.
[48]: Shock/horror (Council Chamber)
Lauren Beukes, winner of the 2012 Arthur C Clarke Award, delves into the underworld of techno-terror with the co-authors of The Mall and The Ward, Sarah Lotz and Louis Greenberg.
Die gehoor van die item Shock/Horror waar Lauren Beukes die middelpunt van die gesprek is, lyk totaal anders. Middelklas en Engels. Ek herken rubriekskrywers van die Sunday Times. En in die gesprek herken ek van die televisieprogramme en films wat bespreek word, maar nie alles nie. Ook hier, nes by die redigeerkursus, handel dit oor genre. Snaaks genoeg is die fokus hier, net soos by alle ander vorme van storie-vertel: jy moet ‘n karakter skep waarvan jou leser hou. Jy kan nie gruverhale skryf met karakters met wie jou lesers nie empatie het nie. Storieskryf is storieskryf is storieskryf.
[51]: How to fix South Africa (School Hall)
This Sunday Times book is a collection of articles written by leading South Africans who suggest solutions. Dennis Davis talks possibilities with Moeletsi Mbeki, Hlumelo Biko and the former editor who commissioned them, Ray Hartley.
Die gesprek waaraan hierdie bloginskrywing sy opskrif ontleen het, het ‘n paneel met onder andere Moeletsi Mbeki wat op die verhoog sit. Die saal is stampvol. Niemand dink die mense op die verhoog gaan enigiets uitrig nie. Maar die gesprek begin met floue verwysings na werkloosheid in die land, die probleme met die onderwyssisteem, Mbeki wat klink of hy praat van die onafwendbaarheid van die land se probleme … tot by ‘n gedeelte waar die gesprek begin vlot en gaandeweg al hoe interessanter raak. Mbeki bly die een oor wie ek skryf, want dis hy wat sê daar is twee Suid-Afrikas: een waar niks werk nie (die ANC-Suid-Afrika, noem hy dit) en een waar professionele mense bly, met sisteme wat werk en waar hulle hul eie weermag het. Dié weermag se naam is ADT. Later in die gesprek vind die hoogtepunt plaas toe ‘n onbekende swart man in die gehoor sê die probleem is nie die feit dat iets soos ADT bestaan nie, maar die feit dat die een sisteem die ander een teëwerk. As die hoof van Baragwanath-hospitaal nie aan ‘n private mediese fonds behoort het en sy kinders na ‘n privaat-hospitaal kon stuur as hulle die dag siek raak nie (of so ook Zuma), dan sou die staatshospitaal MOES werk. Hierop klap die gehoor spontaan hande.
Die land se probleme is nie opgelos nie, dink ek toe ek by die dorp uitry en ses swart mans agterop ‘n bakkie sien ry. Ek steek die bakkie verby. Voor in die bakkie sit drie ander swart mans en gesels. Een loer uit en gesels met die mense agterop.
Nee, die land se probleme is nie opgelos as gevolg van een item by die Franschhoek Literêre Fees nie. Maar dalk is daar een kind van Dalubuhle Laerskool wat vanaand ‘n lekker slaaptydstorie hoor. En daar is ten minste een grootmens wat vandag hierdie dorp verlaat met ‘n klein bietjie meer empatie vir mense wat uitgelewer is aan staatsinstellings omdat hulle nie ‘n keuse het nie.
Ter demonstrasie (dié een steel ek van Facebook af):
Comments