Gaan Groot

Die vet weet, ek steier van gevoelens van déjà vu wat my uit alle rigtings tref. Die ergste is die gezoem rondom Harry en Meghan, wat uiteindelik bewys dat daar agter elke bossie in Suid-Afrika ’n neo-kolonialis skuil.

Ek het dit probeer ignoreer, maar wat kan mens doen as almal rondom jou daaroor stry? Dit is die Mistiek van Vervreemding, om ’n noot op my ou orrel te speel, en soos julle weet, gaan Vervreemding meestal oor in Vleeswording. Mens moet jou net berus in die wete.

Aldus vertroos, kry ek ’n e-pos van die FAK om my te vertel dis 2021, en die jaartema is Voortrekkers Gaan Groot omdat dié vereniging vanjaar 90 jaar jonk is. Onder ons Afrikaanses is ’n hele klomp verengelste Germane, dis nou maar wors. Ons kan veral uitsien na ’n nuwe musiekspel oor die Gelofte en die Groot Trek, wat, soos julle weet, die laaste keer was wat die Voortrekkers Groot Gegaan het. Een van die liedjies daarin “Die spore wat ons los”, deur Johan Vorster en Jacomien de Villiers, is die spesiale feeslied van die Gaan Groot-viering.

Ek weet nie hoe wyd die Voortrekkers se invloed strek nie, maar dit is opsigtelik dat daar Groot Gegaan word op die boekeblaaie. Is dit betekenisvol? Weet nie, maar ek glo nie in suiwer toeval nie.

Boeke24 spog vandeesweek met Johan Myburg, wat verlede jaar die Hertzogprys vir Poësie gewen het, wat Ashwin Arendse se Swatland resenseer. As dít nie is hoe mens Groot Gaan nie, dan weet ek nie wat is nie.

In die stilte het ek begrip vir Naaspers se gevoel van verlies – Myburg was eens een van die mense wat Mediumrare24 se kunsblaaie iets besonders help maak het. Nou wys hy presies wat hulle verloor het. Dit is ’n resensie wat soos ’n lig skyn; deurdag, en met ’n indrukwekkende analise van die bundel gebou rondom die maniere waarop hy, Myburg, die bundel se motto’s terugvind in die tematiek van Arendse se gedigte.

En dan, in sy slot, gooi hy die deure van ons begrip oop na iets heel groters. Dit is die soort opmerking waaromheen Mercel Ophuls sy dokumentêre meesterstuk The Sorrow and the Pity gebou het, en waarheen Ashwin Arendse sy lesers met Swatland du: “Wat die leser nié kan nie, is om te sê ek het nie geweet nie.”

Ek hoef seker nie uit te spel dat Myburg die Mistiek van Vervreemding sy spore in ons bewussyne laat los het nie. Sulke resensies maak boekeblaaie iets om oor te praat. Laat Harry en Meghan nie in jul chats kom tande kners nie. Luister liewer na Ashwin A van Maamsbgie. Daar’s rede voor.

Ek weet nie hoeveel van die broeders en susters in die gemeente van die lettere meeste van die tyd ligweg dut nie. Verre sy dit van my om vinger te wys, maar hoeveel van julle het agtergekom dat die skrywer van God Is daar ’n ander antwoord? dieselfde naam het as die hoofkarakter in André P. Brink se ’n Droë wit seisoen? Ben du Toit.

Goed, noudat julle wakker is, voort na Rapport Boeke wat afgelope Sondag ook Groot Gegaan het met die resensie van Sulke vriende is skaars – Die briewe van Arnold van Wyk en Anton Hartman 1949-1981. Hulle het duidelik tyd belê in hul besinning oor wie die boek moet resenseer. Hul keuse het uiteindelik geval op een van die legendes van musiekjoernalistiek, Paul Boekkooi.

Paul Wie? sal my jong lesers misken vra. Paul Boekkooi is nog een van die baie joernaliste wie se name mens nie meer so dikwels by resensies sien nie. Die jare stap aan. Hy het baie diep spore getrap by sowel Pimpelkor as Naaspers. Sy naam word in dieselfde asem genoem as dié van Wouter de Wet.

Wat ’n plesier om weer sy nugtere, rustige bespreking van Stephanie Vos en Stephanus Muller se boek op die blad te vind. Ek het nou al verskeie resensies oor hierdie boek gelees, almal goed, maar Boekkooi se ondervinding as joernalis bring ’n helderte wat nie te versmaai is nie. Miskien ’n bietjie old style, maar sonder enige pedagogiese knertsies.

Wanneer hy ten slotte sy stuk afsluit met ’n versoek oor Stefans Grové, voel mens dat as daar enige regverdigheid oor is hier midde-in die götterdämmerung van kultuur, dan sal iemand op Boekkooi se versoek ag slaan.

Ongelukkig is daar aan sulke versugtings ook ’n soort déjà vu, nè? Maar alle sterkte met Voortrekkers Gaan Groot, en mooi wense aan my vyf lesers (Ace, die Koning, die Koningin, die Prins en Heath Ledger.)