jjjonker

Jare gelede studeer my neef lugvaartkundige ingenieurswese op Stellenbosch. Dit was nogal moeilikerig, en nie so eenvoudig soos val uit ‘n boom nie.

Een van sy dosente was pedanties by uitnemendheid – ek dink elke student onthou so iemand uit sy/haar kursus – en een middag skryf hulle ‘n tutoriaaltoets in sy vak. Tutoriaaltoetse tel nou maar uit tien uit, en is eintlik maar ‘n manier van “roll-call”. Ipv om ‘n vel papier om te stuur sodat elke student dit (een keer, of meer) kan teken, verhoed hierdie metode dat studente afwesige vriende as teenwoordig kan merk. Dit maak dus seker dat studente wel middag-klasse eerder as slapies bybring.

Elk geval, die toetse word nagesien en uitgedeel en Dietmar sien hy het 0 uit 10 gekry. Nou dag hy maar dis vreemd, hy het mos darem seker die vraag reg gelees, en begin sy andwoordvel deurwerk. Dis ‘n hele bladsy vol berekenings vir hierdie 10 punte, en hy sien toe dat hy alles reg gedoen het, maar in die 3e-laaste reël die spoor effe byster geraak het, met die gevolg dat sy antwoord numeries verkeerd is.

Hy gaan sien toe die dosent en verduidelik die hele berekening en stel voor dat sy inset 8/10 werd is, maar dat hy sal skik vir ses.

Die dosent druk sy vinger op die antwoord onder aan die bladsy en sê: “Mnr W, is die antwoord reg?” “Nee professor”. “Wel, as dit nie REG is nie, dan is dit verKEERD”.

En dit was dit. Maar was die antwoord werklik verkeerd?

My jongste seun skryf nou matriek, en gisteraand epos my skoonsuster (dankie, Lilian!) vir hom ter opbeuring, ‘n paar voorbeelde van eksamenflaters, waarvan een hier onder aangeheg is. Diegene wat Pythagoras se stelling ken sal weet dat die antwoord 5 is, sonder om enige berekenings te doen.

Nou wonder ek of hierdie tipe antwoord darem nie ten minste helfte van die punte verdien ipv nul nie. Dis so of die skolier wat hierdie antwoord verskaf het dalk net meer op skool geleer het as sommiges van die wat numeries korrek was. Maw, iemand met so ‘n bietjie “attitude”.

Hopelik sien Professor H (of sy tipe) nie deesdae matriekvraestelle na nie.

Originally published in (severely) edited form under Your Opinion in the November 2010 issue of Leisure Wheels magazine.

 

Nav die inhoud van briewe deur lesers soos gepubliseer in tydskrifte – in reaksie op briewe/artikels van ander lesers – lyk dit my of daar ‘n nuwe sub-spesie aan die ontwikkel is genaamd humanis objectus.

 

Die aard van hulle kommentaar is anders as die van die gewone leser – humanis commentus – in die opsig dat dit uitsluitlik geskryf is om een of ander negatiewe aspek – soms verkeerdelik – uit te lig en dan daarop uit te brei in bv. die naam van veiligheid en omgewingsverwante aspekte.

 

Die professionele beswaarmaker voel himself dus moreel geregverdig (verplig?) om ‘n uitspraak te maak oor ander se aksies – sonder om die omstandighede te ken – gebaseer op sy eie – gewoonlik konserwatiewe – verwysingsraamwerk.

 

Onlangse voorbeelde hiervan was kommentare op briewe gepubliseer in die motortydskrif Leisure Wheels, wat die korrektheid/veiligheid bevraagteken van a) twee absoluut ekstatiese seuntjies wat agter die stampskerm van ‘n Landrover Defender sit terwyl hulle pa deur die water ry b) iemand wat onder “heilige” kremetarte kampeer c) iemand wat toelaat dat ‘n pasassier op ‘n kampstoel in sy voertuig se bagasiebak ry.

 

Uit die aard van die saak is daar wel gevalle waar sulke tipe kommentaar geldig is, en ook die opinie sou wees van die oorgrote meerderheid lesers. Dit sou bv gevalle wees waar kampeer afval agtergelaat word of waar meer as net fotos uit die natuur geneem word.

 

‘n Paar jaar gelede, terwyl my vrou met haar motor die erf uitry met my seun as passasier, probeer twee gewapende boewe haar kar afvat. Tydens die gepaardgaande verset – hulle wou eers haar handsak hê, maar sy ook – glip haar voet toe van die rem af en die outomatiese motor loop agteruit deur die hek met oop voordeure. Die hek was ongelukkig nie wyd genoeg om ‘n motor met OOP deure te akkommodeer nie, gevolglik was die deure toe mooi teruggevou teen die modderskerms teen die stadium dat die motor die pad inrol. (Moeilik om te glo, maar toe wil die kapers skielik nie meer die motor hê nie!) Ander dan erg bewerig en die opvolg berading, was my vrou en seun gelukkig fisies ongedeerd. Vir baie mense ontaard hierdie tipe gebeurlikheid in ‘n tragedie. Maar in hierdie geval het dit nie, en dis my eerste punt.

 

Die tweede punt: Toe my seun (dieselfde een hierbo wat die kaping deurgemaak het) klein was en op die gras speel terwyl ek onkruid uittrek, wys (want hy kon nog nie eintlik praat nie) hy my ‘n by wat deur die gras kruip. Ek verduidelik toe vir hom in my beste brabbel dat bye nie daarvan hou as iemand met hulle vingertjies daarop druk nie, en dat hy dalk gesteek kan word. Dus moet hy die by los en nie verder daarmee speel nie.

 

Op daardie stadium het ons nog nie geweet of hy dalk allergies was vir bysteke nie, maar ek het geredeneer dat indien hy sou wees: a) Ek het ‘n kar – in goeie lopende toestand, b) ek weet waar die hospitaal is en c) dis Sondag, dus sou daar nie eintlik verkeer wees indien ek hom moes vat nie.

 

Tien minute later realiseer alles hierbo toe tegelykertyd. Dis nou hier waar Hannibal Smith van A-team faam sou gereken het: ”I love it when a plan comes together!”.

 

Mens sou (en sommige het …) kon redeneer dat ek onverantwoordelik was in my optrede, maar hier is die uitkoms van die saak: Ons was nou bewus van sy allergie en kon hom op ‘n desensitiserings program plaas. Ons het ook geweet die byeswerm wat in die voëlnessie in die Witstinkhout ingetrek het, sal moet uit.

 

Beide aksies is suksesvol uitgevoer met die byvoordeel dat Jacobus tot op hede (nou 21) dit nog nooit weer naby ‘n by gewaag het nie. Hy eet ook nie heuning nie.

 

Behalwe vir die versekeringsmaatskappy wat die eerste gebeurtenis as ‘n “ongeluk” klassifiseer het, sou die meeste ander mense – insluitende die beswaarmakers – dit as ‘n “misdaad” herken. Die tweede gebeurtenis sou onder “mediese ongeval” resorteer. Mens sou dus kon vra wat die verband dan nou is tussen die twee.

 

Eenvoudig – beide het mense toegeval wat na aan my hart is.

 

Die punt (jammer ek kom nou eers hierby uit) wat ek wil maak is dus: Berekende risikobestuur het oor die algemeen ‘n baie beter uitkoms as lukrake gebeurtenisse wat nie voorspel of beheer kan word nie (soos uitkoms gebaseerde onderwys, bv) . Anders gestel: Laat die kopstampe toe – verhoed die skedelbreuke.

 

My advies aan die professionele beswaarmakers is dus: Indien daar holisties na gebeure/aksies gekyk word en die wyer prentjie raakgesien word, mag dit dalk net moontlik wees om (meer) voluit te leef (en te laat leef).

 

NS       Indien daar lesers is wat steeds nie die beginsel van ‘n professionele beswaarmaker verstaan nie, probeer bietjie toegangsbeheer in jou buurt implementeer.

Nee, nie die juridiese soort nie. Eerder die manier waarop verskillende Suid-Afrikaanse kulture Engelse woorde uitspreek.

 

Gewoonlik kan ek, nadat ek onverstaanbare woorde so bietjie bedink het deur in my gedagtes die aksent om die beurt rond te skuif na al die lettergrepe, dit laat ooreenstem met ‘n woord wat aan my bekend is, maar nou die dag is ek heeltemal uitgeboul.

 

Ek vlieg vanaf Europa terug huis toe met SAL met ‘n BEEmanning – wat natuurlik vrouens ook insluit.

 

Na die landing, terwyl daar gewag word vir die trappe om aan te sluit, kondig die hooflugwaardin aan: “Dìssam óldos”.

 

Landingskommunikasie bestaan hoofsaaklik uit die nagaan van sekere meganiese eienskappe van die vliegtuig, gewoonlik iets met die deure te doen, soos bv “Cross-check Doors”. Die aankondigings is eintlik baie standaard – immers word daar deesdae net met Boeing of Airbus vliegtuie gevlieg – maar hierdie een het ek nog nooit gehoor nie.

 

Soos gewoonlik analiseer ek nou maar weer die woorde en plaas die klem op die ander lettergrepe. Nee, dit help niks. DISsam/disSAM en OLdos/olDOS maak geen verskil aan my interpretasie daarvan nie. Ek ken doodeenvoudig nie hierdie woorde nie.

 

Nou dink ek verder. Die naaste wat ek kan kom aan “oldos” is “Olmos”, en dis mos ‘n Meksikaans-Amerikaanse akteur. OK, dan het die lugwaardin seker Spaans gepraat. Wonder waar sy dit geleer het en wat dit sou beteken?

 

Sy behoort mos nou eintlik te gesê het: “Dis-arm all doors”.

Sam was my 8-year old medium-sized cross-breed dog which was given to me by my future wife as a puppy, a few months into our relationship.

 

A mostly black – with tan details – superbly intelligent, enthusiastic, energetic, loyal family dog. Endless entertainment for my two young sons. In fact, we seem to recall that my oldest son’s first words were not Mamma or Pappa, but Saaa..!, Saaa…!, toddling around the yard looking for the dog. His next word was Tee….taa! (tea-time – learnt from his grandfather) when he was thirsty. But I digress.

 

Prior to my leaving for Norway as technical support for a tracking camera system used at the speed-skating and ski-jumping venues of the 1994 Winter Olympic Games, the sliding gate at home packed up and was stuck in the open position. Sam was standing inside the drive-way, when the neighbour from across the street’s Staffordshire terrier managed to slip out their gate, came over and attacked him, in the process breaking both bones of his left front lower leg.

 

We had spent quite a bit of money on vet bills – reasonably beyond the point where most people would have had their pet put down – trying to get the leg fixed, but Sam kept on eating the plaster-of-Paris off in order to get to the itch. We had given up hope on the leg healing due to the persistent infection, and were considering whether the leg should be amputated or perhaps even the dog put down as a cheaper option. These were some of the thoughts I left home with.

 

Back to Norway. On the days when there were no speed-skating events in Hamar, we were free to travel on the official buses which continuously commuted between the various Olympic villages from 4 am to 12pm daily. In this way we (the rest of the UK/American camera crew and me) got to do quite a bit of sightseeing in terms of events. Our accreditation IDs – hanging around our necks – allowed access to all the other venues. As Lillehammer was the main village, and also where the company – Aerial Camera Systems – which contracted my services were stationed, I went there a number of times.

 

On one of these occasions I was up at the ski-jumping arena, where the opening ceremony also took place and where rehearsals for the closing ceremony were presently under way. One of the events was the entry of the Olympic mascots – two kids named Haakon and Kristin, doll-children from Norwegian folklore – on a sled pulled by a team of huskies.

 

The dogs were quite unruly and keen to run, almost to the point of destruction, and were howling and yelping away, tugging at the harness, with their Sami (European equivalent of an Eskimo) sled-master doing his utmost to contain them.

 

Standing there watching this, I suddenly burst out crying uncontrollably. At first I thought maybe homesickness had kicked in – I had been away for four weeks now, and it would be another two weeks prior to returning – but once I could think clearly again, the realization hit me.

 

That evening back at Hamar – normally I’m too stingy to phone and rather write emails – I phoned my wife and told her that whatever the cost, we must save Sam’s leg.

 

She wanted to know how I came to this decision. I said: ”The huskies told me”.

My jongste seun gaan volgende jaar universiteit toe en hopelik kry hy plek in ‘n koshuis. Ek voel dis belangrik – as ‘n lewensles – om ten minste jou eerste jaar in ’n koshuis te spandeer vir die kameraderie en geforseerde blootstelling aan en integrasie met mense van buite jou eie kultuur.

 

En natuurlik ook die ontgroening. Ek veronderstel solank niks skeefloop nie, word hierdie aktiwiteit deesdae nie-amptelik met die spreekwoordelike “hout-oog” beskou. Die moeilikheid kom as dit te ver gevoer word en iemand beseerd – of erger, gekrenk – daarvan afkom. Die nadraai hiervan is nie goed vir enige universiteit se beeld nie, vandaar die amptelike ontkenning dat daar enige ontgroening plaasvind op HIERDIE kampus. Slegs verwelkoming en oriëntering.

 

Dis moeilik om te sê wanneer ontgroening amptelik by universiteits-koshuise weggeval het, maar itv die 1976 Helshoogte eerstejaars was dit defnitief nog nie die geval nie.

 

Behalwe die algehele gebrek aan slaap, was die mees helder onthoubare geleentheid toe ons een aand 11-uur in ‘n “squad” afmarsjeer het na Coetzenburg se swembad toe. Die eerstejaars gaan nou swem – maar meneer, ek het nie ‘n baaibroek nie!

 

Aangesien die ligte om die swembad af was en niemand anders daar was nie – dit was in die week voordat die ander studente na die kampus teruggekeer het, en dalk was daar boonop nog nie ligte daardie tyd nie – was ‘n baaibroek toe nie ‘n nodige voorwaarde om te kon swem nie.

 

Ons trek ons klere uit en spring in – groot pret – totdat daar aangekondig word dat kampusbeheer op pad is. Nie dat enigeen daar toe al geweet het wie/wat kampusbeheer was nie, alhoewel ek glo iedereen wel oor die volgende paar jaar per geleentheid sou uitvind. Maar die aankondiging het ‘n dringendheid daaromtrent gehad wat jou laat dink het dat dit iemand moes wees soos Antjie Somers, wat ek (vertroulik) verneem het, toonnaels op haar toebroodjies eet.

 

Dus spartel almal kant toe, net om agter te kom dat die klere wat ons so neffens hier op die graswal neergesit het, nie meer daar is nie. Amper asof dit weggeraap is. Net ons skoene dui nog die plek aan.

 

Nou val ons in die pad – hierdie keer egter nie in ‘n ordelike peloton nie – met hoë entropie en spoed. Twee beproefde militêre tegnieke word hoofsaaklik toegepas: Rig-op-die-bondel, wat ‘n mate van afskerming bied solank jy in die middel bly, en heg-en-steg vir die meer onafhanklike lede wat die kortste pad met die meeste dekking terug koshuis toe gesoek het.

 

Ek het darem nie net my skoene aangehad nie – my horlosie het my een pols bedek. Nie dat dit tot enige voordeel was nie, want toe ons tussen Erika en Serruria deur hardloop, het almal in elk geval uitgevind PRESIES hoe laat dit was, toe daar vanuit die niet ‘n paar 2e-jaars karre verskyn met ligte op helder wat ons al toetende van agter af inspireer.

 

Wonderbaarlik, terug by die koshuis, het al ons klere in ‘n hoop voor die hyser gelê en almal was verlig en eintlik erg tevrede met hulleself dat hulle as groep die eskapade kon meemaak.

 

Daar was wel iemand wat agterna redes aangevoer het hoekom hy darem ten minste met sy broek aan sou wou terug hardloop. Dis nou nie dat hy sy beswaar aan die groot klok wou hang nie. Dit was eerder ‘n geval van die swaar hang van die groot klok self.

 

Die meeste van ons het stilweg by ons selwers gewonder: “Kla jy, of spog jy, my ou”?

Nou die dag het ‘n kollega en ek ‘n filosofiese gesprek gehad by die werk. Dit was weliswaar effe vroegtydig aangesien dit nog nie Vrydag was nie – dus was ons dalk nie heeltemal op spoed nie – maar die gesprek het min of meer as volg verloop:

Teoreties is enigiemand daartoe in staat om misdaad te pleeg en ‘n redelike persentasie van die bevolking maak ‘n heel goeie lewe daaruit. Kom ons neem aan die misdaad is roof, vir die doel van hierdie geselsie.

Nou, totdat ‘n inbraak plaasvind EN dit bewys kan word dat dit wel HIERRIE oortreder was wat dit gepleeg het, is enige aspirant inbreker vry om te kom en gaan soos hy (sy?) wil. M.a.w., die feit dat ‘n persoon die potensiaal het om ‘n misdaad te pleeg is nie op sigself ‘n strafbare oortreding nie. Dit is die beleid van die regering.

Inkomste bokant ‘n sekere vlak, is onderhewig aan belasting. Aan die einde van elke maand, nadat dit bevestig is wat ‘n werknemer verdien ontvang het, word die relevante belasting afgetrek. In terme van salaris, betaal ons dus nie belasting op ‘n voorspelde inkomste nie. Dit is eenvoudig omdat ‘n spesifieke  salaris een maand nie waarborg dat jou inkomste dieselfde gaan wees in die daaropvolgende maand nie. Nes hierbo dus, word ons nie belas op potensiele inkomste nie. Ook dit, is die regering se beleid.

Vanaf 1 September 2010, word nuwe voertuie onderwerp aan koolstof belasting, met uitgestelde implementering tot volgende jaar in die geval van bakkies. Intussen is daar ook sprake dat hierdie belasting na 2ehandse voertuie uitgebrei kan word.

Dis nou hier waar my kollega se 3e voertuig in die gedrang kom. Dit is ‘n bakkie met ‘n kappie op wat uitgerus is om safari-tipe vakansies mee aan te pak. Dit gebeur gewoonlik een keer jaarliks – uiters 2 keer. Verder word die voertuig gebruik wanneer hy of sy vrou se voertuie ingaan vir ‘n diens – 2 dae per jaar. Dis dit.

Gebaseer op bostaande logika – dis immers dieselfde regering – kan dus verwag word dat soos voorheen, mens nie belas sou word op potensiele besoedeling nie. Eers nadat die voertuig gebruik is en die besoedelingsbydrae gemeet is – baie maklik – deur die hoeveelheid brandstof benodig om weer die tenk vol te maak, kan die werklike belasting bepaal word en die gebruiker daarvolgens aangeslaan word.

Ja, natuurlik.

Maar ons behoort darem meer tegemoetkomend teenoor hierdie idée van belasting te wees, klink dit uit die massas op. Hierdie belasting is immers vir ‘n goeie doel, aangewend ter vergroening van ons omgewing. Moenie glo nie.

Tydens ‘n onlangse radio-onderheid met ‘n regerings-woordvoerder oor die onderwerp, raak hy die volgende kwyt: “It is extremely difficult to apply income derived from tax to the cause which generated it.”

Dalk omdat my kollega en ek net ingenieurs is – of moontlik omdat dit in Engels was – kon ons nie die redenasie snap nie. Dit het ons egter herinner aan ‘n soortgelyke motoris-onvriendelike praktyk van spoedboetes wat nie aangewend kan word in die verbetering van paaie nie.

As mens in ag neem dat staatsinkomste hoofsaaklik uit inkomste belasting, doeane, aksynsbelasting, BTW, die Lotto en nou ook koolstof belasting ingevorder word, maak dit sin dat nuwe belasbare bronne op een of ander stadium uitgeput gaan word indien die begrotings-tekort voortduur.

My kollega en ek het dus ‘n voorstel om die regering te help. Stel ‘n geyser-belasting in. Bykans elke huishouding het een (of meer) warmwatersilinders. En dis ook baie maklik om te bepaal wie wat moet betaal. Duidelik betaal die huishouding met ‘n 4kW element meer as een met bv ‘n 2kW element.

Of die geyser nou aangeskakel is, of nie.

So ‘n klompie jare gelede, is daar heel suksesvol as alternatief tot koring en mielies, in die Hopefield distrik waatlemoen en spanspek verbou.

Wanneer dit by oestyd kom, het dit baie besig geraak op die plaas, aangesien die geplukte vrugte oornag na die varsprodukte mark in Epping (Kaapstad) aangery moes word. Somtyds kon dit ‘n hele paar ritte per nag vat om die oes by die mark te kry teen oopmaaktyd die volgende oggend.

Een jaar val oestyd toe saam met die voor-verkiesings onluste, wat met erge klipgooiery na verbygaande voertuie op die N2 (Strandpad) gepaard gegaan het.

Met die laai van die vragmotor die eerste aand, noem die boer aan sy werkers wat saamry agterop om te help met die aflaai by die bestemming, dat daar hierdie klipgooiery is. Hy weet nie of dit nie dalk op die N7 ook die geval is nie, maar as voorsorgmaatreël dink hy sy werkers moet dalk maar ‘n streepsak vat en die vol klippe maak sodat hulle darem daar van agter af iets het om hulself mee te verdedig as dit sou gebeur. Hulle sit immers bo-op die vrag waatlemoene en is heel duidelike teikens.

Uit die aard van die saak, moet hulle dan nou ook tydens die rit maar op hulle hoede wees en uitkyk vir mense wat die vragmotor se ligte langs die pad uitwys wat dalk potensiële klipgooiers kon wees.

Nadat hulle insidentvry by die mark aangekom het en die vrag afgelaai het, word daar gereed gemaak vir die terugreis en die boer doen ‘n bak-inspeksie om seker te maak als is afgelaai en almal darem weer op. Met die inklim vra hy vir sy voorman – wat nou voor ry – of hulle dan toe nie die sak met klippe saamgebring het van die plaas af nie? Ja, reken die voorman, sommer ‘n goeie klompie. “ Maar waar is die sak dan nou?”

“Nee meneer sien, ipv om te wag dat die mense wat ons langs die pad sien begin moeilikheid maak, het ons toe maar eerste gegooi”.

“Electro-Magnetic Compatibility” of in hierdie geval, die ON-aanpasbaarheid daarvan. Nou ja, wat sou dit beteken?

Al ooit opgelet na die CE, GS en TUV – om maar ‘n paar te noem – kentekens op draagbare elektroniese toerusting? Dis op jou skootrekenaar se kragbron, jou selfoon laaier, die voedsel-menger, elektriese boor, ens.

Hierdie is maar sommige van ‘n hele reeks van internasionale simbole wat deur verskeie – hoofsaaklik Europese lande – gebruik word om aan te dui dat ‘n spesifieke elektroniese apparaat wel aan voorgeskrewe veiligheid-standaarde voldoen in terme van elektromagnetiese uitstraling. Wat dit in praktyk beteken, is dat wanneer so ‘n toestel ingeprop/aangeskakel word dit nie elektronies sal inmeng met, of die werking van, ander toerusting beinvloed nie.

Dus, as jou vrou haar hare droogblaas sal die TV se beeld nie skeef trek nie. Of oupa se pas-aangeër (oftewel cardioverter-defibrillator) sal nie sy hart aanval  nie. ‘n Nodige maatreël, sou mens kon verdedig.

Uit die aard van die saak moet motors, wat deesdae oor baie komplekse elektronika beskik, ook aan hierdie vereistes voldoen. Maar …..

Mense wat hulle gesondheid ernstig opneem – of dalk wil voorgee dat dit so is – sal bekend wees met die polshorlosie-tipe hartmonitors (HRM) soos bv die van Polar, o.a. die 610i.

Hierdie monitors vertoon die draer se hartklop, soos periodiek uitgesaai deur ‘n borsband (Wearlink, in die geval van Polar). Die sein is elektromagneties van aard en word ook op sommige van die oefentoerusting in die oefenlokaal se skerms vertoon. Dit word gestoor in die ontvanger, en kan dan op sommige modelle later op ‘n rekenaar afgelaai en analiseer word.

Die eenvoudigste berekening vir maksimum hart tempo is 220 minus jou ouderdom. In my geval, behoort die monitor dus hopelik 168 slae per minuut te kan aandui voordat ‘n draagbaar nodig sou wees.

Ek het egter toevallig op ‘n manier afgekom hoe om veel beter hart tempos te behaal met baie minder – OK dan, geen – inspanning. Dis werklik heel eenvoudig – ek sit net in my kar – en nee, dis nie agv padwoede nie.

Die oomblik dat die voertuig elektries aangesluit word – die enjin hoef nie te loop nie – spring die hart tempo aanwysing van sub–60 na 210 – 230, agv die oorvloed elekromagnetiese uitstraling wat in die motor se kajuit rondvlieg en die Wearlink sein heeltemal verswelg.

Nou, indien die oorskreiding van die werklike lesing nou ‘n sinvolle 85% van die maks hart-tempo was, sou mens hierdie verskynsel kon ge(mis?)bruik om inspanningsloos Vitality punte te verdien.

“Ek gaan gym toe, liefie”, sou nou iets heeltemal anders beteken: sit gemaklik in jou kar in jou eie motorhuis vir ‘n half-uur, luister rustige musiek, besig om ‘n koue bier te geniet en sommer net lekker te chill. Mens sou selfs kon redeneer dat vir sommige “oefenaars” – die minder fikses/meer duidelikes – hierdie tipe aktiwiteit meer nuttig vir die bevordering van hulle gesondheid sou wees eerder as ‘n strawwe gym-sessie.

Maar NEE! Jy kan die motor vervaardigers nie eens vertrou met iets so eenvoudigs nie. Hulle moes dit heeltemal oordoen.

Hierdie verskynsel mag wel in ‘n nuwe bemarkings-foefie ontpop wat motor kopers kon lok: “Koop ons “groen” motor en praat met die dolfyne en walvisse”.

In die lig gesien  dat ek so bombardeer word met ‘n onsigbare mag binne my kar, het ek nou effe agterdogtig geraak dat daar dalk eksterne – nog groter – kragte mag wees wat onwetend op mens inwerk.

Net om seker te maak dat ek my deel doen, maak ek dus nou altyd seker dat die kar se sondak TOE is voordat ek gym toe ry. Net ingeval Scotty my dalk wil wegraap na ‘n vlak van hogere intelligensie.

Oom Koos Spamer was op St Helenabaai baie goed ingerig om sy voertuie self te versien. As jy reguit by sy garage uitgery het, was jy bo-oor ‘n diensput en kon lekker regop als bykom wat nodig was vir enige versiening.

Van ons kon onthou, het hy ‘n grys/blou Opel Rekord Mark 2 Car-a-Van gehad. Soos die een regs, onder, maar die stasiewa.

Alhoewel die motor lank (vir altyd?) in sy besit was, het dit nie eintlik ver gery nie, en was hoofsaaklik dorp toe (Vredenburg) en terug.  Na die waarborg verval het, het hy aanvanklik seker self die instandhouding gedoen, maar teen die tyd dat ons begin belangstel het in hierdie tipe aktiwiteit, was dit sy seuns Willie en Kobie se werk om van tyd tot tyd op ‘n Saterdag versiening te doen onder die wakende ogie van oom Koos.

Net langs die diensput was daar ‘n werksbank onder ‘n gerieflike Port Jackson koelteboom. My broer Gideon en ek was dikwels Saterdae soontoe, en “help” maar hier en daar – dis mos darem altyd lekkerder om by iemand anders te werk as jou eie huis. Op so ‘n Saterdag is dit toe juis weer tyd vir motor versiening.

Oom Koos sit daar op sy kampstoel en gesels met ons en beduie wat gedoen moet word. Willie het ‘n onderdeel uit die kar en op die werksbank, besig om dit uitmekaar te maak. Maar duidelik was die onderdeel lanklaas in komponent formaat – dalk destyds voor montering in Port Elizabeth – en daar’s ‘n bout wat nie wil los kom nie. Hierdie is immers die Weskus, en goed roes nou maar.

Ongeag die delikaatheid daarvan, is elke stuk gereedskap ten minste een keer in sy leeftyd ‘n hamer. Dit het natuurlik die nadeel dat as jou gereedskap altyd ‘n “hamer” is, jou probleme later almal na spykers begin lyk. Maar ek dwaal af.

Oom Koos raak nou ongemaklik oor, eerstens die misbruik van sy gereedskap, maar ook oor die lewensverwagting van die onderdeel wat nou al so ‘n paar stewige houe weg het in ‘n poging om die bout los te kry. Die doel is wel om die item in stukke te kry, maar dis nie heeltemal dieselfde as stukkend nie.

Nou wil hy sy “tegnikus” vermaan om darem meer omsigtig te werk te gaan. Maar behalwe dat hy nie iemand was wat lelik praat nie, het hy boonop nou ook gaste – my broer en ek – en alhoewel hy sekerlik ‘n baie wye woordeskat gehad het, dink hy dit toe goed om sy vermaning so te rig: ”Met GEWELD, kan jy ….umm, … ’n viool teen ‘n BOOM stukkend slaan”.

Elke nou en dan hoor/lees ek iets wat vir my totaal nuu(t)s is maar wat my die gevoel gee, hier is nou iemand wat ‘n situasie akkuráát opgesom het itv die uitdrukking of die beskrywing wat gebruik word. ‘n Persoon met “diepere insig”. Sommige kerke beskik ook hieroor.

Soos nou die dag toe ek bietjie oplees – ek wou dit eers “navorsing” noem, maar dalk gee dit dan die indruk dat hierdie ‘n verhewe proses was, soos in dat ek dalk biblioteek toe moes gaan vir die takie – vir ‘n bydrae aan die blog wat my broer en ek deel: http://pgjonker.co.za/.

Nee hierdie inligting het ek sommer op Beloer in die hande gekry. In geval iemand verder wonder wat is hierdie “beloer” – dis maar my vertaling van “Go Ogle”. Dit is immers ‘n Afrikaanse bydrae hierdie.

Die beloering was ter verbreding van my insig oor die Nigeriese 419 voorskiet fooi sette, en ek kom toe op ‘n webwerf van John Weston by http://www.data-wales.co.uk/nigerian_laundering.htm af waar hy detail lys van die variasies, betitelings  en verpersoonlikings wat algemeen deur die bedrywers van hierdie set gebruik word. Letterlik 100e name, o.a. die wat ek ook al van goeie tydings ontvang het. Dr Peter McWealth is ‘n naam wat ek dadelik herken het. Redelik bo-aan die lys, boonop.

John se (baie akkurate) opsomming van die modus operandi van die skema is die volgende:

The criminals will send junk mail using anonymous e-mail addresses they picked up from Yahoo, Hotmail, Myway, Netscape and other mail service providers (persoonlik ondervind, ook MSN). They might say that they represent a toppled African dictator, or a bank administering the estate of a rich expatriot who died in a “ghastly accident”. Millions of dollars would be released when you forward your bank details along with current address and telephone number. They will say something like “Remember to keep this information top secret“. They actually mean to say that they don’t want you to mention their approach to the police or the writer! They like to call themselves doctor, barrister, pastor or engineer and often pretend to be women. They write in a laughable cod legal style and love to use words like “modalities” and “fiduciary”. N.B. The fraudsters will often include a link to a news website with details of a plane crash or some other tragic event.

 

Wat my opgeval het was die gebruik van die byvoeglike naamwoord “cod”. Ek het dit nog nooit voorheen teëgekom nie, maar het dadelik ‘n prentjie in my geestes-oog gesien oor wat moontlik met die woord bedoel word. Beloer het my vermoede toe as volg bevestig:

cod2 [only before noun] British English

not real, but intended to look or sound real – often used humorously:

a cod English accent

Definition from the Longman Dictionary of Contemporary English
Advanced Learner’s Dictionary.

 

Nou, ek het my verkneukel dat ‘n Engelsman (goed dan, ‘n Wallieser) uit sy tuis-kultuur kon beeldspreek sodat iemand uit ‘n totaal ander kultuur dit kon verstaan.

Eintlik roep dit ‘n klank eerder as ‘n beeld op, maar dis nie omdat ek van die Weskus af kom en dalk verwys na die aksent nie. Daar is seker net so baie Weskussers wat op hulle beurt wonder hoekom die Pretorianers so anders praat – en dis nou ook nie as hulle verwys na iemand met ‘n klinies perfekte gebit wat effe lispel nie.

Verder kan jy ook maar weet, die Weskussers “intend” of selfs “pretend” glad nie as húlle praat nie. Hulle sê dit preSIES soos dit is. In hulle beste Kaapse Afrikaans.

Aangesien dit my onwillekeurig laat glimlag elke keer as ek die uitdrukking sien of daaraan dink en dit dus graag sou wou gebruik in my algemene spreektaal – ja, dalk voer dit my terug na my Weskus grootword en sy mense – het ek toe nou gewonder: Sou dit Anglisities wees om die vertaling soos in die titel verwoord te gebruik?