Tannie Frannie

Woensdagaand pak ek die rit Staatsteater toe aan om na Janneman te gaan kyk.

 

Die verhoog is in drie verdeel, met ‘n vrou in elke raam: Hannah Borthwick as die jong meisie, Sandra Prinsloo as die ouma en Franci Swanepoel as haar dogter.

 

Die stuk is eintlik ‘n reeks monoloë, want die spelers praat nooit direk met mekaar nie. Terwyl die een karakter praat, sit die ander twee doodstil in die agtergrond, of verklee rustig in die klere wat by hulle volgende vertelling gaan pas (elkeen se kostuums hang in volgorde agter op haar stukkie verhoog.)

 

Dis ‘n baie slim stuk – verstommend hoe ‘n mens deur die vertellings meegesleur word en hoe jy jou verbeelding gebruik om die gebeure waarvan die drie vroue vertel, te sien. So iets sal natuurlik net werk met spelers wat meester van hulle vak is!

 

Franci Swanepoel, as die moeë ma wat die hartseer oor haar dwelmslaaf-wegloopman met salsa-klasse probeer verwerk, het aan my hartsnare gepluk.

 

Ek gesels later die week met iemand wat die stuk lank gelede gesien het. Sy vertel hoe Sandra Prinsloo se vertolking haar aan haar eie ma laat dink het, en hoe aangrypend dit vir haar was. Ons sit saam en dink aan die gebroke figuurtjie wat stadig, innig, ‘n handjievol grond op haar man se kis laat krummel…

 

Nou klink dit darem baie morbied – en dit is die stuk glad nie! Daar is baie ligter oomblikke, soveel so dat ek met my Victoriaanse opvoeding so by myself sit en dink: is dit darem regtig hoe ‘n vrou van daardie leeftyd sal optree? Toe ek agterkom die stuk is eintlik ‘n vertaling, was dit vir my makliker om te sluk, maar ek sou gedink het dis ‘n Amerikaanse of ‘n Britse stuk, terwyl Elaine Murphy ‘n Ierse dramaturg is.

 

Ek en my jeugmaat vier die aand eintlik as ‘n waterskeiding, want dit is die laaste week van sy loopbaan by die Staatsteater. Lank gelede het hy die moed gehad om sy droom te gaan nastreef op universiteit, waar die jongeres gou ontdek het dat “die ou oom” (ook maar net in sy twintigs, maar ons weet mos hoe relatief ouderdom is!) goed kan byhou en ‘n vriend duisend is: gevat, gasvry en onverbiddelik lojaal. In die goue jare van die Staatsteater het hy en sy personeel derduisende teatergangers verwelkom, alles glad laat verloop, probleme opgelos en onvermoeid gewerk om die uitvoerende kunste en die publiek by mekaar te laat uitkom. Nou lê daar ander avonture voor…

 

 

 

 

Etlike jare lank in my verre jeug was ek so bevoorreg om elke dag saam met ‘n kosbare kollega en vriendin te kon koffie drink. Oor die jare het ons maats gebly en as ons mekaar weer gesien het, altyd dadelik ons besondere aanklank gevind en voortgesit. Al strek die hele land tussen ons, is ‘n e-pos of telefoonoproep genoeg om ons hegte band te bevestig.

 

Op die honderdjaar-herdenking van haar pa se geboortedag, reël sy hier bo in die noorde ‘n eeufeesuitstalling met verteenwoordigende eksemplare van sy lieflike olie- en waterverfskilderye. Die katalogus is ‘n kunswerk op sigself: glanspapier, met pragfoto’s van die skilderye. Dit bevat ‘n lewenskets, waarin sy met haar besondere taalvaardigheid die sentrale tema van die bekende en hoog-aangeskrewe kunstenaar se werk omskryf: “…die ongeskonde prag van die Suider-Afrikaanse landskap as deel van die grotere Skepping.” Daar is ook ‘n opdraggedig, waarin sy verwys na die

“…taferele van water en wolk, kosmos, klip, berg en hut

sandduine en diep klowe deur golwende ruigteveld gestut…”

 

Ek luister na haar sagte stem en verwonder my aan haar moed, want om by so ‘n emosionele geleentheid die woord te voer, verg besonderse selfbeheersing. Eers toe sy haar dierbare man vir sy liefdevolle ondersteuning bedank, skiet haar gemoed vol – ek sit lankal met ‘n snesie in die hand.

 

Dit word ‘n innige aand, gevul met warmte en die weersiens van kollegas van lange jare gelede. Die tyd het ons almal met verskillende mates van genade behandel, wat sowel lewenskrag as wedervaringe betref. Teen die mure pryk voorbeelde van ‘n merkwaardige oeuvre; deur skoonheid omring, kyk ons terug oor die jare wat verby is.

 

Dankie, my liefste vriendin, vir die voorreg om so ‘n aand te kon beleef.

 

 

Dis die woorde wat op die kaartjies van die Bach-koor se 50 jaar-Jubileumkonsert gedruk is. ‘n Groot gehoor het Sondagmiddag, 27 Mei UNISA se gehoorsaal gevul om na Händel se suiwer musiek te luister – watter fees was dit tog!

 

Daar was jouwaarlik ‘n glansprogram wat net R10 gekos het en aan onkundiges soos ek notas oor “Saul” en “Judas Maccabeus” verskaf het, tesame met die libretto – in beide Engels en ‘n keurige Afrikaanse vertaling deur Cassie Carstens. Dis verstommend om te besef dat hierdie musiek reeds in 1739 en 1746 gekomponeer is en vandag nog mense se harte aangryp.

 

‘n Regte egte klawesimbel het die koor en orkes deurentyd begelei en my kundige vriendin vertel dat daar destyds geen dirigent was nie; die klawesimbel het die pas aangegee. Die huidige dirigent, Gerben Grooten, se hartstog en toewyding sorg vir salige musiek – ek sou net so graag tog nog ‘n ry manne by die koor wou kon voeg… Een van my gunstelingstukke is “The trumpet shall sound” uit die “Messias”, wat hoë eise aan die trompetsolis stel, eise waaraan Phillip Cox virtuoos voldoen het. ‘n Mens kon ontspanne na die soliste luister, want almal is meesters van hulle kuns. Talita Strydom (in ‘n treffende helderrooi fluweelrok) se skynbaar moeitelose sang en deurleefde vertolking het my hele wese met die musiek laat oorspoel, terwyl die sterk kontra-tenoorstem van Jonathan Watkins ‘n heerlike verrassing was. 

  

Koorsing is harde werk. Alle eer aan elkeen van die Bach-koorlede en hulle dirigente wat oor die afgelope halfeeu soveel gedoen het om hierdie musiek aan ons te bring. As laaste item het oud-koorlede op die verhoog by die huidige koor aangesluit en saam het hulle die immergroen Hallelujakoor uitgevoer – dit was suiwere sielsverrukking.