Naklanke

Ek was nie heeltemal gereed hiervoor nie. Nou nie eintlik werklik tred gehou met wat aan die gang is in Afrikaanse musiek nie – veral nie die alternatiewe sy (as mens dit so ken noem) nie. Met die hulp van Ansie Kamffer het ek darem nou bygekom, ‘n paar weke nadat Brixton Barnard my oorbluf het, en ken ek die verskil tussen Paul Riekert en Trike en Andries Bezuidenhout. Nou moet ek dadelik sê: Hartseer broers, nooitlag susters is ‘n moerse goeie album. Kitaar-georiënteerd, onopgesmuk, behalwe … As jy eers aanvaar dat die plasing van Barnard se stem effe tru in die klankvermenging absoluut korrek is om die maksimum verlatenheid, eensaamheid en enkelingskap te suggereer, dan begin dinge in plek val. Barnard laat sy blik meestal rus op die Afrikaner in ‘n werkersomgewing, dikwels met ongelooflik triestige gevolge – vgl. die man wat in “Berusting” Sondag van die kerk wegbly sodat hy na Jim Reeves kan luister. Donder – kan jy dink wat in sy kop aangaan? Daarteenoor moet jy aandag gee aan die manier waarop die instrumente in “Ford Granada” om mekaar dartel, mekaar aai, rustig vroetel op jou oortromme. “Ford Granada” is ‘n befokte liedjie, die hoogtepunt waarop die album sluit. Dit het verskeie genote wat gehalte betref: “Waarheen nou?” (wat jou tot trane behoort te dryf, was dit nie vir die speelse musiek wat die man se verleentheid relativeer nie), “Sprokie van ‘n fabriekswerker”, “Gelykenis van ‘n blom” en “Berusting”. Uitstekende musisering, prima produksieleiding deur Paul Riekert.

Ek kan nie ‘n klank- of videogreep hierby aanhak nie. Gaan koop dit en luister oordentlik daarna.

(Die CD kan bestel word by [email protected] – R120 + posgeld)

Geen goeie swaaibal sal dit nooit hardop erken nie: Barclay James Harvest het ontsettende mooi musiek gemaak. Ja, ek weet, die arm man se Moody Blues (nog ‘n groep wat mens bewonder en swyg daaroor). Wat mens in 1971 so uit die bloute met Once Again getref het, was hoe die groep stadigaan die oorgang van rock-groep & simfonie-orkes gemaak het na groep-met-mellotron. Op die verhoog was die mellotron meer hoorbaar as op die plaat. Dit was ook in in die era van die groot sanger-komponiste (James Taylo, Jim Croce, Carole King, Cat Stevens) en tot almal se stomme verbasing het die prog-rockers BJH op Once Again ‘n klompie snitte versamel wat dieper in die siel ingekerwe het as wat daardie kunstenaars kon. BJH het op Once Again bestaan uit John Lees (sang, kitaar), Les Holroyd (sang, baskitaar, klawerborde), Woolly Wolstenholme (sang, mellotron, klawerborde) en Mel Pritchard (tromme en slagwerk). Die Barclay James Harvest Symphony Orchestra was onder leiding van Gavin Wright. Trivia: John Lees speel op die snit “Galadriel” John Lennon se kitaar. 

Indien jy die 2002-weergawe op CD in die hande kan kry, sal jy aanduidings vind dat Once Again aanvanklik ‘n soort konsep-album was, met die see en seereis as een van die sentrale motiewe. “White Sails” dui daarop, en sluit aan by die wonderbaarlike “Song for Dying”.

 

Ek het al só baie geskryf oor hierdie legendariese album uit 1967 dat ek noudat dit uiteindelik uitgereik is, nie weet presies waar om te begin nie. Maar goed: Ek hou meer hiervan as van Brian Wilson se weergawe wat in 2004 die lig gesien het. Daardie uitreiking kom uit die elektroniese era en is gaaf in soverre dit ‘n mens ‘n idee gee van die struktuur van die album.

Wat hierdie uitreiking doen, is om die musiek soos dit destyds saamgestel is, of in die proses van samestelling was, in volle glorie tot mens te laat spreek.

Niks kan mens voorberei op die feit dat Brian Wilson besig was om iets te skep wat Pet Sounds simpel sou laat klink het. Maar toe verloor hy spoed, of belangstelling. Hoe ook, vir diegene wat aanhangers is van Wilson of die Beach Boys is hierdie ‘n asembenemende ondervinding.

Alle weergawes wat jy vantevore van liedjies soos “Surf’s Up”, “Vegatables”, “Holiday” of bv. “I love to say dada” gehoor het, kan nie kers vashou by dit wat Wilson besig was om aanmekaar te sit nie en wat hier te hoor is nie.

Neem bv. “Vegatables”, wat voorheen te hoor was as ‘n radikaal verminkte snit op Smiley Smile (1967) en “How she boogalooed it” op Wild Honey (1968), is hier herstel, en kry daardie ongelooflike outro wat mens voorheen net op sy eie op die Smile-bootleg van Sea of Tunes kon gehoor het.

“Holidays” word ‘n soort ouverture, en kry ook die beroemde opnames op die bodem van ‘n swembad by. Daardie deeltjie was voorheen te hoor as die outro van “Wind Chimes” op Smiley Smile.

Hier is ook die eerste verskyning van “He gives speaches”, siniese politiek en al, en sonder die vreemde lirieke wat dit later in die vorm van “She’s going bald” op Smiley Smile gehad het.

Daar is ook ‘n versamelsnit getiteld “Smile Backing Vocals Montage” wat Beach Boys-aanhangers sal laat dink hulle is in die hemel.

Vir my was dit die moeite werd om die 5-CD stel te kry, maar ek sou dink dat mens nie kan fouteer met die 2-CD stel nie.