Naklanke

Die etiket wat om Greenslade se nekke gehang word, is dié van ‘n Britse progressiewe jazz-rock groep. “Brits” omdat hul welslae beperk was tot Brittanje, met ‘n mate van bekendheid in Europa. Die res van hul etiket is ‘n noodwendige uitvloeisel van die feit dat die stigterslede, Dave Greenslade (orrel, sang) en Tony Reeves (baskitaar) lede was van die progressiewe jazz-rock groep Colosseum, hoewel Greenslade juis probeer het om die dinge wat Colosseum so veeleisend vir die luisteraar gemaak het, te vermy.

Colosseum (Those Who Are About To Die Salute You, Valentyne Suite) was bekend vir hul gewoonte om liedjies wat reeds lekker lank was, met improvisasie so lank as moontlik uit te reik. Dit het sekerlik groot pret besorg vir mense wat by hul konserte was, maar op plaat het dit nie altyd ewe spontaan gebeur nie.

Greenslade en Reeves was vasberade om korter, meer moledieuse musiek te maak toe hulle in 1972 hul nuwe groep bekend gestel het. Die ander twee lede van die groep, Dave Lawson (klawerborde) en Andrew McCulloch (tromme) het elk uit ‘n omgewing gekom waar rock-musiek die botoon gevoer het, wat dit sekerlik vir Greensade en Rhodes makliker gemaak het om binne ‘n kleiner musikale formaat te werk.

Wat ek van hul musiek geniet, is die feit dat hulle sover moontlik geen gewone rock-kitare toelaat nie, en al hul musiek bou rondom die orrel en ‘n groot falanks elektroniese klawerbord-instrumente (sintetiseerders, mellotron). Onthou, hulle moes meeding in ‘n omgewing waar Genesis (se eerste inkarnasie) die leiers was.  Greenslade kon dus niks anders wees as ‘n pop-Colosseum nie.

As jy hul vroeë albums in die hande kan kry, sal Greenslade (1972) en Bedside Manners Are Extra (1973) jou groot pret verskaf. Op Time and Tide (1975) het hulle ‘n kitaarspeler bygekry, en dt was die spyker in hul doodskis. In 1997 het Greenslade en Reeves, bygestaan deur John Trotter (tromme) en John Young (klawerborde, sang) die groep weer laat herlewe. Large Afternoon (2000) en Greenslade 2001 – Live The Full Edition (2002) het met hierdie groepering verskyn, en is albei sterk aan te bevele.

Tegnies seker nie so ingewikeld as Colosseum of Yes nie, maar warm, emosioneel en lekker om te beluister. Daar lê 25 jaar tussen die twee weergawes van “bedside Manners Are Extra”.

 

Dave Marsh beskryf John Lee Hooker in sy Rolling Stone Record Guide as “waarskynlik die mees eksentrieke van die stedelike blues-kunstenaars wat in die laat veertigs en vroeë vyftigs na vore getree het”.  Die redes hiervoor, seg Marsh, is dat Hooker in Detroit gewoon het, en nie Chacago nie, asook die feit dat hy hom nie gehou het by die die streng herhalende formaat van die blues nie – “hy het die blues hanteer as ‘n gevoel eerder as ‘n formaat, meer ‘n emosionele bron as ‘n bindende tradisie.”

Wat Marsh nie noem nie, is dat Hooker in Detroit beland het nadat hy in die dertig is Memphis gewoon het, geen musikale deurbraak gemaak het nie, en tydens die Tweede Wêreldoorlog in fabrieke dwarsoor die VSA gewerk het. Dis hoe hy in Detroit beland het, waar hy sy deurbraak gemaak het met “Boogy Chillen”, die verhaal van ‘n 17-jarige swaaibal wat net die aand wil dans.

Die res, soos hulle sê is geskiedenis. ‘n Swart kunstenaar in die VSA se geskiedenis: redelike welslae, maar nooit die big time nie. Hooker was ‘n slagoffer van die ingeboude rassisme in die platebedryf. Maar in Brittanje is hy verafgod deur die jong geslag rock-sterre van die vroeë sestigs. Die Animals het ‘n treffer behaal met sy “Boom Boom”. Die Stones, Yardbirds, Jimmy Page, Eric Clapton, Jimi Hendrix en die Doors het sy komposisies opgeneem en sy musiek aan ‘n veel groter gehoor bekend gestel as wat hy self kon vermag.

Wat jammer is, want as mens na sy opnames vir die Crown-etiket luister, kom jy agter hierdie man was, in die beeldspraak van sportskrywers, ‘n ware yster. Voor die dae van stereo en hoëtrou het hy musiek gemaak wat tot aan die been gesny het. Die verbasendste ding is natuurlik Hooker se lirieke. Hy het sy liedjies self geskryf, maar omdat hy funksioneel ongeletterd was, moes iemand anders altyd die woorde vir hom neerskryf.

Dit is die moeite werd om op die internet te gaan soek vir musiek uit al sy periodes: Detroit, Chicago, sy sg. folk-musiek, en dan sy laaste twee periodes, toe hy eers by die ABC- en daarna die Rosebud-etiket albums uitgereik het. Ek het die afgelope klompie dae verwoed gesoek na die albums wat as sy beste gereken word. Meeste daarvan kan deur P2P-netwerke (Bit Torrent en Rapidshare) bekom word, maar dis beter om maar die moeite te doen en dit by een van die internet-handelaars te koop en af te laai.

Soek hiervoor: The Real Folk Blues (1968), Mad Man Blues (1971, ‘n versameling van sy musiek uit die vyftigs en sestigs), I’m John Lee Hooker (1959, verskeie kere heruitgereik), Hooker ‘n Heat (1981, met Canned Heat en ander), Mr. Lucky (1991). Vir diegene wat niks wil mis nie, is The Complete John Lee Hooker (2000, vier volumes) die moeite werd.

Die weergawe van “Mr Lucky” hieronder is ‘n konsertopname uit 1993, maar gee die opwinding en krag goed weer van die 1991 ateljee-opname soos dit verskyn het op die album Mr Lucky. Die opname van “This is hip” met Ry Cooder en Nick Lowe is, wat my betref, ‘n klassieke stuk blues-rock in enige man se taal.

 

Hierdie Donald Fagen, hy is koel.

As lid van Steely Dan was hy die groot perfeksionis. Die man wat die uitreikings van albums vertraag het sodat hy een spesifieke noot presies só kon kry soos hy dit wou hê.

Toe hy The Nightfly, sy eerste solo-album, in 1981 begin opneem het, was hy een van die eerste kunstenaars wat ‘n ten volle gedigitaliseerde album in die ateljee kon saamstel. Fagen het nie op hom laat wag nie. Só goed was sy opnames en klankplasing dat The Nightfly steeds deur klankpuriste beskou word as dié toets vir hoëtrou-apparaat. Die plaat was uiteindelik in 1982 in die winkels.

Fagen was deur die jare die hoofkomponis van Steely Dan se musiek. Sy vennoot in dié groep, Walter Becker, het gehelp met die groep se komposisies, maar sy groot bydrae was eintlik as produksieleier, baskitaar- en kitaarspeler.

Nightfly, wat probeer om die musikale konteks vas te vang wat ‘n tienerkind in voorstedelike New York in die jare vyftig sou begroet, is ‘n skatkis van ligte jazz, en Fagen het New York se beste musici daarvoor om hom vergader.

Mense soos Randy en Michael Brecker, Larry Carlton, Steve Jordan, Steve Kahn en Rick Derringer het almal gehelp. Paul Schaffer, wat ons op TV kan sien as David Letterman se bandleier, het orrel op die album gespeel.

Slegs een van die liedjies op die album is nie deur Fagen geskryf nie – Leiber & Stoller se ou rock-liedjie “Ruby Baby”, wat baie sensueel afgekoel is deur onse Donald. Die ander snitte steek nie daarby af nie. En as jy “Walk Between Raindrops” een keer gehoor het, sal jy baie lank sukkel om die geluk van jou gelaat af te vee.

Luister kliphard.

 

Ah, 1967! Die somer van liefde. Die somer van LSD, Grateful Dead, Pink Floyd in die UFO-klub, die Stones wat Mars Bars eet en die Beatles wat die Franse volkslied beetkry. En hier sit ons in Suid-Afrika, Kiepie die Kadoesie almal, en ons kan maar net luister wat gebeur.  Een plaat uit al die psigedeliese kragtoere slaan in die uwe se harspan vas. Elke paar jaar haal ek dit te voorskyn en probeer onthou hoe die somer van liefde op ‘n afstand gevoel en geklink het.

Daardie album is Eric Burdon & The Animals se Winds of Change (1967). Burdon, ‘n boorling van Newcastle en ‘n hedonis van formaat, het ná die breuk in die oorspronklike Animals einde 1966 besluit om na Kalifornië te verhuis, waar alles besig om te gebeur, man.

Sy “nuwe” Animals was ‘n besonderse groep – John Weider, Danny McCullogh, Zoot Money en Andy Summers was van die lede.

Winds of Change is Burdon se reaksie op die musiek en sosiale omwentelinge. Die album wemel van konneksies: “Yes, I’m experienced” is ‘n antwoord op Jimi Hendrix se “Are you experienced?”. “Paint it black” suggereer dat die Stones nog nie die liedjie tot sy uiterste beproef het nie. “Man – Woman” knik die kop in die regting van meer militante musikale rigtings terwyl dit in die lirieke or iets anders handel.

En dan is daar ook twee snitte wat totaal geïnspireerd is, en opval, want hulle gee te kenne dat Burdon bewus is van sowel die goeie as die slegte kante van groot omwentelngs: “Poem by the Sea” en “The Black Plague”.

Owerigens is dit suiwer genot om te verdrink in die gallonne klank-eggo waarin meeste van die snitte toegegooi is, en die voortdurende bewussyn van die nuwe wêreld en die nuwe ingesteldheid: “San Franciscan Nights”, “Winds of Change” en “It’s All Meat”. En daar was een allemintige treffer, naamlik “Good Times”.

‘n Groot album, dis gewis.

Nagedagte: Die groep wat by die videogreep vir “Good Times” pryk in die begin is die oorspronklike Animals, en nie die groep wat hierdie musiek gemaak het nie.

 

Jools Holland se Later with …-program op DSTV (kanaal 120) Vrydagaande is ‘n goeie bron om nuwe musiek te leer ken – asook om vroegtydig te sien wat jy moet vermy. Verlede Vrydagaand is ‘n program uitgesaai wat reeds ‘n jaar gelede deur die BBC se kykers in Engeland gesien is, en daarin het ‘n godin genaamd Melody Gardot ‘n paar liedjies gesing en my dadelik rekenaar toe laat hardloop. Haar musiek moes ek eenvoudig hê!

Gardot maak musiek wat gemaklik neffens dié van Diana Krall en Madeleine Peyroux kan staan. Ligte jazz met klavier-begeleiding, en meestal ‘n konrabas en tromme byderhand. Sy het ‘n bekoorlike, smeulende stem, en haar sang toon ‘n verbysterende tydsberekening – sy moet ‘n absolute belewenis op die verhoog wees.

En skynbaar het ons heelwat om voor dankbaar te wees. Gardot (‘n boorling van Philadelphia, VSA) is ‘n opgeleide mode-ontwerper wat in 2003 ernstige brein-en liggaambeserings opgedoen het toe ‘n motor haar op haar fiets raakgery het.

Haar rehabilitasie het etlike jare geduur, en sy het musiek gebruik as deel van haar terapie om haar geheue en spraak-vermoë te help verbeter. Sy tree dikwels as spreker op oor die onderwerp van musiekterapie vir mense wat hul neurale verbindings moet herstel en verstewig.

Gardot is vandag nog baie sensitief vir skerp lig (vandaar die brille) en sê dat sy nog daagliks met haar geheue probleme het. Andersins is sy gerehabiliteer, en het reeds twee CDs gemaak met haar eie komposisies.

Onder die videogrepe tel een wat afkomstig is van Later with Jools Holland.

 

Jools Holland se Later with …-program op DSTV (kanaal 120) Vrydagaande is ‘n goeie bron om nuwe musiek te leer ken – asook om vroegtydig te sien wat jy moet vermy. Verlede Vrydagaand is ‘n program uitgesaai wat reeds ‘n jaar gelede deur die BBC se kykers in Engeland gesien is, en daarin het ‘n godin genaamd Melody Gardot ‘n paar liedjies gesing en my dadelik rekenaar toe laat hardloop. Haar musiek moes ek eenvoudig hê!

Gardot maak musiek wat gemaklik neffens dié van Diana Krall en Madeleine Peyroux kan staan. Ligte jazz met klavier-begeleiding, en meestal ‘n konrabas en tromme byderhand. Sy het ‘n bekoorlike, smeulende stem, en haar sang toon ‘n verbysterende tydsberekening – sy moet ‘n absolute belewenis op die verhoog wees.

En skynbaar het ons heelwat om voor dankbaar te wees. Gardot (‘n boorling van Philadelphia, VSA) is ‘n opgeleide mode-ontwerper wat in 2003 ernstige brein-en liggaambeserings opgedoen het toe ‘n motor haar op haar fiets raakgery het.

Haar rehabilitasie het etlike jare geduur, en sy het musiek gebruik as deel van haar terapie om haar geheue en spraak-vermoë te help verbeter. Sy tree dikwels as spreker op oor die onderwerp van musiekterapie vir mense wat hul neurale verbindings moet herstel en verstewig.

Gardot is vandag nog baie sensitief vir skerp lig (vandaar die brille) en sê dat sy nog daagliks met haar geheue probleme het. Andersins is sy gerehabiliteer, en het reeds twee CDs gemaak met haar eie komposisies.

Onder die videogrepe tel een wat afkomstig is van Later with Jools Holland.

 

Vreemd hoe iemand deel van jou lewe word sonder dat jy dit agterkom, en wanneer jy uiteindelik agter die kap van die byl kom, is dit soos om te besef daar’s ‘n spook in die huis.

Ek was jare lank versot op die “Wall of Sound” wat Phil Spector beroemd gemaak het. Ek het jare lank heimlik gedink dat Neil Young se beste musiek die liedjie “Expecting to Fly” was wat hy as lid van Buffalo Springfield gemaak het. Ek het die rolprent One Flew Over the Cuckoo’s Nest verskeie kere gaan sien net om na die musiek te luister. Ek was mal oor die sluitingsmusiek van die Jeff Bridges-fliek Starman. En ek is een van die bedonnerdes wat meen dat die Rolling Stones se beste musiek op hul albums Aftermath  en Between the Buttons te hore is.

Jack Nitzsche is die gemeenskaplike element van al hierdie musiek. Hy was die dirigent en musiekverwerker van die “Wall of Sound”. Hy het “Expecting to Fly” klanksgewys geskep en daarna tot diep in die sewentigs vir Young gespeel as lid van Crazy Horse – en natuurlik vir Young bygestaan met die verwerkings. Hy is die komponis, dirigent en verwerker van die musiek in One Flew Over the Cuckoo’s Nest en Starman (en van talle ander prente, soos bv. Performance, The Exorcist, Moment to Moment, When you comin’ back, Red Ryder, Cruising, Personal Best, An Officer and a Gentleman, Without A Trace, The Jewel of the Nile en vele meer).

Ofskoon Ian Stewart die Stones se nie-amptelike klavierspeler was, het Nitzsche vanaf die groep se tweede album tot en met sekere dele van Let It Bleed hulle bygestaan as musiekverwerker en klavierspeler.

Deur die jare het hy ook ‘n magdom kunstenaars treffersparades toe gelei met sy intelligente, allesomvattende benadering tot musiek: Frankie Laine, Jackie DeShannon, Bobby Darin, Doris Day, The Righteous Brothers, Lou Christie, Tim Buckley, Buffy Sainte-Marie en so meer.

Les bes was Nitzsche deel van die fameuse groep ateljee-musici genaamd “The Wrecking Crew” (lede = Carol Kaye, Glenn Cambell, Leon Russell en Hal Blaine) wat die Beach Boys van die vroeg sestigs af in die ateljee bygestaan het.

Dit is taamlik moeilik om Nitzsche se musiek op CD in die hande te kry – maar dit is daarop beskikbaar. Die CD van die klankbaanmusiek van One Flew Over the Cuckoo’s Nest kan by Amazon en elders bestel word, by MP3Fiesta.com afgelaai word. Dit, asook Hearing is Believing, is uiteraard ook beskikbaar by die verskeie P2P-netwerke op die internet (sowel Bit Torrent as Rapidshare).

Hearing is Believing bevat al die produksiewerk wat Nitzsche vir homself en ander gedoen het. Ek haak hieronder videogrepe aan wat jou ‘n idee sal gee van Nitzsche se eie nukke (“The Lonely Surfer”), die gevierde sluitingsmusiek van One Flew Over the Cuckoo’s Nest, Doris Day se ongelooflik sensuele “Move over darling”, asook Marianne Faithfull se oorspronklike weergawe van “Sister Morphine”. Vir laasgenoemde kon ek nie bevestiging kry dat dit opgeneem is voordat die Stones hul weergawe gedoen het nie, maar ek meen Faithfull se weergawe was eerste. Mick Jagger het dié liedjie imers vir haar en oor haar geskryf.

Norah Jones is seker die beste lewende bewys van die opvatting dat New York dié plek is om te wees as jy talent het en ‘n sangloopbaan aan die gang wil kry. Sedert sy in 2002 haar eerste CD (Come Away with Me) uitgereik het, het sy haar in daardie stad, en op internasionale vlak, gevestig as een van die voorste jazz-sangers van ons tyd.

Maar sy was van die begin af nie iemand wat eintlik net in een genre wou vasval nie. Jones se tweede CD, Feels Like Home (2004), het al tekens gehad dat Jones ‘n groot country-liefhebber is.  Haar derde CD, Not Too Late (2007), was opvallend meer somber, moontlik omdat sy vir die eerste keer al haar eie komposisies gebruik het.

Haar jongste CD, The Fall (2009), is streng gesproke ‘n rock-plaat, maar soos mens kan hoor op die album se treffersnit, “Chasing Pirates”, is niks by Jones eenvoudig nie. Die liedjie se pragtige gebruik van onvoorspelbare ritmiese invalle gee dit ‘n aweregsheid wat netsowel in ‘n jazz-konteks gebruik kon gewees het.

Nog is het einde niet. Jones het twee ander loopbane wat gelyktydig met haar eie afspeel in New York. Die een is as sangeres van die groep Little Willies, en die ander as kitaarspeler in die groep El Madmo. Vir laasgenoemde trek sy gewoonlik ‘n blonde pruik or haar kop, en baie New Yorkers kon hul ore nie glo toe dit uiteindelik uitlek wie die blonde bom is nie.

Little Willies speel hoofsaaklik klassieke country-liedjies, en sluit goed aan by Jones se betrokkenheid by Bob Dylan se projek om Hank Williams se hele oeuvre te laat heropneem deur bekende kunstenaars. Die groep het tot dusver een album uitgereik, naamlik Little Willies (2003).

Sy gebruik in El Madmo die naam Maddie, en die musiek wat die groep maak is ‘n bietjie meer robuust as die Little Willies s’n. Dit is al asof sy ‘n bietjie voorbereidingswerk vir The Fall gedoen het deur rock saam met El Madmo te verken.

Al hierdie CDs is tans by internet-handelaars te koop en aflaaibaar.

 

Dit is interessant om te sien in watter kategorië Spiritualized deur ‘n verskeidenheid bronne geplaas word: “trance rock”, “space rock”, “shoegazers”. Die groep het in 1990 gegroei uit Spacemen 3 nadat die groep ontslae geraak het van Peter Kember – en Spacemen 3 was, om dit pront te stel, ‘n groep wat gespesialiseer het in geraas, lawaai en die sussende uitwerking wat wanklanke kan hê as dit op ‘n spesifieke manier aangebied word. Vandaar die ruimte-konneksie.

Spiritualized het sommige van daardie ideale met hulle saamgeneem, maar omdat die groep uit die staanspoor gewentel het om Jason Pierce, is dit sy hebbelikhede en musikale visie wat die groep sy rigting gegee het.

Die hebbelikhede was gewoon dwelms, en veral heroïen, en Pierce se uitgesproke doel om die dwelmervaring presies vas te vang. In dié opsig het hy eintlik net die cliché bestendig van die musiek van die “inner space” wat die ekwivalent is van die musiek van die hemelse sfere. Hy het, as mens die beeld kan gebruik, dit aansienlik verruim – maar cliché het dit gebly.

Diegene wat ‘n bietjie dieper gegrawe het, sou gou agtergekom het dat die dwelm-agtergrond pure oëverblindery was. Pierce was duidelik klaar met sulke dinge, en die ernstige siekte (longontsteking na kwaai brongiale probleme) wat hy in 2005 had en wat hom amper sy lewe gekos het, had niks met dwelms te make nie.

Trouens, dit is met elke Spiritualized CD duidelik dat Pierce se belangstelling eintlik lê in produksiemetodes, en maniere om die lesse van Phil Spector en Brian Wilson verder te voer. Daarom dat Spiritualized op die verhoog algaande nie net ‘n rock-groep was nie, maar ‘n musikale gebeurtenis wat ‘n rock-groep, ‘n afgeskaalde simfonie-orkes en koor ingesluit het. Met elke nuwe CD het die musiek in omvang, kompleksiteit en genuanseerdheid toegeneem, wat hopelik in die videogrepe hieronder sal blyk.

Vir die rekord lyk die groep se uitreikingslys van nuwe musiek só:

Lazer Guided Melodies (1992), Pure Phase (1995), Ladies and Gentlemen we are floating in Space (1997), Let it Come Down (2001), Amazing Grace (2003) en Songs in A&E (2008). Die videogrepe kan herlei word na die drie CDs wie se omslae hierbo verskyn.

Op soek na die musiek van Joni Mitchell se Heijira het ek afgekom op hierdie videogreep – Jaco Pastorius se beroemde baskitaarsolo, gemaak tydens een van die konserte waar hy Mitchell begelei het. Op Mitchell se Shadows and Light-DVD is die solo korter gesny – hierdie is die enigste opname waarvan ek weet van die solo in sy volle glorie. Vir baskitaar-fynproewers!