Kaspaas

n Kolos sterf.

Siyajabula is n reuse plakkerskamp skaars twintig kilometre noord van Durban. Dis waar Mdubuleni Mvubu op sterwe lê. Die trotse leier van sy gemeenskap ,ge-ag ook deur die regering van Mandela en FW de Klerk. n Leier van die armes . Bekend vir sy regverdigheid en sy omsien na getroue volgelinge. Bekend veral vir sy vinnige optrede en genadelose straf van vyande.

Mdubuleni was n gevestigde sakeman toe die hewige stryd tussen Inkatha en die Comrades na ’76 opvlam . Hy tree vining op om skuiling aan n groep vlugtelinge te bied.Laat hulle plak op n oop stuk grond . Ry water aan. Bring orde. Verskaf beskerming sodat die plakkers winkeltjies en shebeens op die been kry en aan hom n heffing betaal.

Nuwe aankomelinge in Siyajabula is welkom mits hulle nutraal staan in die stryd tussen Inkatha en die UDF tensy hulle namens hom en op sy bevel  as gehuurde vegters kon optree. Onder hom word die plakkerskamp n bepalende faktor wat huursoldate verskaf.  Sy vegters haat niemand nie. Hulle veg namens hom om den brode.

Hy bly op voetsoolvlak betrokke. Straf mans wat hul vroue verneuk. Gryp jong latte  wat  meisies swanger laat en verantwoordelikheid probeer ontduik.

Hy help vier uitstaande vertouelinge om elders die Siyajabula resep te herhaal en vegtergemeenskappe te stig wat teen betaling te huur is en geen ideologie aanhang nie.

Voor elke geveg vergader sy krygers om n reuse pot en drink medisyne. Heel laaste skep hy met die skedel  uit die bodem van die  pot en  drink saam op die missie.

Daar word vertel hoe MVubu in sy tuin sit en eet . n Jong man word binne gesleep, glo n verraaier.

Hy pleit vir sy lewe. “Ek is onskuldig , Baba” huil die jong man. Die trane vloei.

Dis warm. Mvubu sweet, geklee in slegs  n kort broek. Hy begluur die jong man.

“ Kan jy nie sien ek kry warm nie. Waarom pla jy my nou met jou spoeg op my kos ?”

Mvubu steek die jong man twee drie keer in die oog met sy vurk. Dood.

“Sleep hom weg”, mompel Mvubu nadat hy met dieselfde  vurk kos in sy kies plaas .

Hierdie storie is oor die jare in die shebeens vertel.

In 1986 daag n gesin sy gesag uit. Hulle weier dat hul seun as  vegter opgelei word en weier om  heffing te betaal. Hulle word na sy hoofkwartier gesleep en beveel om sake reg te stel. Hulle verkry n hofbevel wat Mvubu verbied om hulle lastig te val. Binne ure word hulle huis verwoes , en hulle verdwyn. Sommer so.

En nou lê Mvubu op sterwe.

“ Ek sterf met n skoon gewete. Eerwaarde Tembe moet my seën en die goue poorte van die hemel vir my open.”

Die veldheer lê op sterwe en die mense is bekommerd.

Fred Kumalo se Seven Steps to Heaven is voorgeskryf vir Engels op UNISA. Lees gerus as jy townshiplewe wil verstaan.

Een van Fred se karakters,n knap Zulu seun, sien op n dag  n swart bedelaar in n arm township met n plakaat PLEEZ HELP HANGRY. Die seun verbeter  die ou man se plakaat so:

NO JOB. NO BED

NO HOUSE, 20 CHILDREN

4 WIVES, STILL HORNY

JACUZZI BROKEN

NEED SOME MONEY

Die geletterdes in die township vind die plakaat skreeusnaaks en beloon gul.

 

n Ruk gelede verhuur ek my woonstel aan Nigeriers. Hulle betaal kontant. n Nuisance. Nou moet ek bank toe piekel en deponeer. Besluit toe om die kontant te hou vir uitgawes en versteek dit toe in n opgegaarde  Brovril botteltjie.(Ou mense gaar bottletjies op en probeer diewe uitoorlê deur geld op onwaarskynlike plekke weg te steek) .

n Maand of wat later is die stowwerige botteltjies n nuisance  en hulle word almal buite in n Pick @ Pay sak gebêre.

n Half jaar later kry ek n botteltjie nodig vir oorskiet terpentyn. Skrik groot. Ontdek n moerse klomp geld toe ek n botteljie oop maak. Sê-nou-maar ek het al die botteltjies  getrash ? Of n ander een gekies vir die terpentyn.

Intussen is die Nigerier weg en hy skuld R2500 huurgeld. Die vroom ou biblepuncher het vir Bruggie oortuig sy parfuum verkoop nie in die winter nie. Wag asseblief net tot  die somer wanneer die mense sweet.

Bruggie oorweeg om die man iewers in Gugulethu op te spoor, maar stoot die gedagte weg. Dis bloed uit n klip tap. Miskien n paar honderd rand na maande se spanning, polisie, paspoortdreigemente.

Nee wat . Die lewe is te kort. n Ou wat per ongeluk op R4500 in n Bovrilbotteltjie afkom, kan seker bekostig om vir biblepuncher toe te laat om hom ore aan te sit.

Vreedsame oggend . Skielik in temoelt in die straat. Vrou wat skree. Tree nader om te red. Op die oorkantse sypaadjie slons n javel rustig aan. Jong vrou bestorm hom kort kort met n slaanding en krete van “Jou poes ! Jou naai. Jou ma se poes….. ”

Die vrou is duidelik hewig ontsteld . Sy is nie dronk nie. Bruisend en energiek. Ek sou vlug voor haar aanvalle. Javel is dit gewoond. Stap rustig aan sonder antwoord.

n Prentjie. Verwese , depressiewe vrou by haar shrink. “Skree, Sannie”, sê die shrink. Dit sal jou laat beter voel. ” Na n lang stilte. “Jammer,Sannie, tyd is op. Sien jou weer volgende week. Huil gerus, dit sal help.”

wat moeilik vertaal: bv.

dweper – google vertaal met zealot, fanatic en ,ten laaste, gusher.

Geen Afrikaanse gelowige  wil n dweper genoem word nie.

Nog n negative woord is teem.

Politici is nie op hul bekke geval nie dus wanneer selfs hulle die spindokters moet inspan, is die  beleid  erg vrot. Wanneer n beeld gepoets word, is daar voete van klei en geraamtes in die kas. Blatante cliche strooiers wat nogtans dommes aan die neus lei. Perde drolle is groen vye.

Digters en liriekskrywers kies fynproewer woorde. My nooi is in n nartjie, my ouma in kaneel  . Reklameplegers soek  slagspeuke en nuutskeppings. Zap it in a Zibby. Kits koffie. After action, satisfaction.

Beelde slaan die hardste. Sonder woorde.